Szpital bez bólu. Czy to możliwe?

Ostatnia aktualizacja 28 lipca 2022

Na co dzień mało interesujemy się służbą zdrowia i zasadami jej funkcjonowania. Słyszymy coś o żądaniach , protestach, strajkach pracowników medycznych domagających się wyższych wynagrodzeń, podwyżkach lub obniżkach cen leków i innych podobnych historiach. Świat medyczno – farmaceutyczny niejako jawi się nam obok (no może odstępstwami od tej reguły są jakieś skandale z udziałem lekarzy, firm farmaceutycznych czy wystąpienia niektórych grup pacjentów protestujących przeciwko takiej a nie innej formie służby zdrowia). Bardziej oczekujemy od niej (służby zdrowia) wyników, kiedy już zetkniemy się z materią związaną z leczeniem tj. lekarzami, pielęgniarkami, lekami czy urządzeniami medycznymi. Na ogół ma to miejsce, kiedy sami lub nasi bliscy zaczynają chorować lub są ofiarami wypadków lub rodzą dzieci. A co jeśli znajdziemy się w szpitalu? Chcemy pozbyć się bólu lub bezboleśnie przetrwać w nim pobyt.

Powstała lista szpitali ubiegających się o certyfikat „Szpital bez bólu” i lista szpitali z certyfikatem „Szpital bez bólu”. Certyfikaty opiniuje Polskie Towarzystwo Badania Bólu oraz Polskie Towarzystwo Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Towarzystwo Chirurgów Polskich, Polskie Towarzystwo Ginekologiczne oraz Polskie Towarzystwo Ortopedyczne i Traumatologiczne.

A jak Szpitale otrzymują takie Certyfikaty? Za pomocą pytań i odpowiedzi możesz się o tym dowiedzieć, zweryfikuj czy lista ta twoim zdaniem jest uzasadniona :

Czy ocena postępowania przeciwbólowego w ramach projektu Szpital bez bólu dotyczy również znieczulenia stosowanego w trakcie porodu?

Certyfikat Szpital bez bólu obejmuje ocenę postępowania przeciwbólowego w okresie pooperacyjnym i nie jest związany z oceną anestezji w okresie porodu.

Jak długo mierzyć ból u pacjenta po zabiegu?

Długość pomiaru bólu u pacjenta zależy od kategorii zabiegu operacyjnego i czasu trwania dolegliwości bólowych.

Jak zmierzyć ból u niemowląt i małych dzieci?

Pomiar bólu u niemowląt i małych dzieci powinien być przeprowadzony według oceny mimiki dziecka przez rodzica.

Jakimi wytycznymi należy kierować się w doborze odpowiedniego leczenia przeciwbólowego?

W 2014 roku Zespół Ekspertów, składający się z przedstawicieli Polskiego Towarzystwa Badania Bólu, Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii oraz Krajowego Konsultanta ds. Anestezjologii i Intensywnej Terapii, opracował wytyczne dotyczące postępowania przeciwbólowego po zabiegach pooperacyjnych – „Uśmierzanie bólu pooperacyjnego – zalecenia 2014″.

Istnieją również „Rekomendacje dotyczące postępowania przeciwbólowego w ginekologii i położnictwie oraz leczenia bólu u kobiet ciężarnych, rodzących oraz w połogu”, opracowane przez zespół ekspertów Polskiego Towarzystwa Badania Bólu oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego.

Postępowanie przeciwbólowe powinno być zawsze zgodne z aktualnymi charakterystykami produktów leczniczych.

Czy do prowadzenia dokumentacji należy używać wyłącznie „Karty dokumentacji postępowania przeciwbólowego”?

Karta dokumentacji postępowania przeciwbólowego została opracowana specjalnie na potrzeby programu certyfikacji „Szpital bez bólu” przez jego organizatorów i powinna być stosowana w szpitalach/na oddziałach ubiegających się o certyfikat. W przypadku zastosowania innej karty należy przesłać ją do akceptacji PTBB – karta taka zawsze powinna zawierać dane wykonywanego zabiegu, chorób towarzyszących, przeprowadzonego zabiegu i zastosowanego znieczulenia oraz zastosowanego postępowania przeciwbólowego (ze wskazaniem leku, dawki i metody podania).

Czy „Karty dokumentacji postępowania przeciwbólowego” należy przechowywać?

Tak, „Karta dokumentacji postępowania przeciwbólowego” powinna być przechowywana razem z pozostałą dokumentacją pacjenta. Kserokopie kart z wskazanego okresu będą również potrzebne podczas kontroli, która zostanie przeprowadzona przez organizatorów programu przed przyznaniem certyfikatu „Szpital bez bólu”

Jakie dane należy wpisywać w tabeli pomiaru natężenia bólu pooperacyjnego w karcie dokumentacji postępowania przeciwbólowego?

W tabeli pomiaru natężenia bólu pooperacyjnego należy wpisywać wartości nasilenia bólu przed i po podaniu leku (…./…).

Do czego odnosi się pozycja „Data, godzina (dz/msc/rok)” na „Karcie dokumentacji postępowania przeciwbólowego”?

W tym miejscu należy wpisać datę i godzinę wykonanego zabiegu u pacjenta, którego dotyczy karta. W związku z pytaniami od placówek pozycja ta została już uszczegółowiona na karcie, która można pobrać ze strony www.szpitalbezbolu.pl.

Czy możliwa jest certyfikacja oddziału czy tylko całego szpitala?

Tak, istnieje możliwość certyfikacji oddziału w przypadku, gdy nie ma chęci certyfikacji wszystkich oddziałów zabiegowych obecnych w szpitalu.

Czy podczas spotkania Komisji Certyfikacyjnej należy przedstawić imienną listę członków personelu medycznego szpitala/oddziału, uczestniczących w szkoleniu z zakresu uśmierzania bólu pooperacyjnego, wraz z podpisami wszystkich jego uczestników?

Tak, Komisja Certyfikacyjna wymaga przedstawienia pełnej listy uczestników szkolenia wraz z ich podpisami.

Czy szkolenie powinien przejść cały personel medyczny pracujący w certyfikowanym oddziale?

Tak. W przypadku sytuacji, gdy pojedyncze osoby nie mogły uczestniczyć w szkoleniu (np. osoby nowo zatrudnione na oddziale) powinny one zostać przeszkolone przez wyznaczoną osobę ze szpitala.

Czy w sytuacji starania się o certyfikat całego szpitala cały personel medyczny pracujący w szpitalu powinien odbyć szkolenie?

Szkolenie powinien odbyć tylko personel pracujący na oddziałach zabiegowych.

Co jeśli na oddziale zabiegowym dyżurują pielęgniarki z oddziałów niezabiegowych?

Powinny one zostać przeszkolone przez wyznaczoną osobę ze szpitala.

Kiedy zacząć mierzenie bólu u pacjenta zaintubowanego?

Mierzenie bólu u pacjenta zaintubowanego należy rozpocząć w momencie, gdy pacjent jest w kontakcie i ma świadomość. Pacjent może nie odpowiadać ustnie tylko wskazać lub napisać poziom odczuwanego bólu.

Jak wykazać dokładnie działania niepożądane leku? Co jeśli ich nie będzie?

Działanie niepożądane leku należy wykazać przez wypełnienie żółtej karty. Jeśli brak jest działania niepożądanego to karty nie należy wypełniać.

Czy szpital/oddział może stosować dowolną kartę dokumentacji zastosowanego postępowania przeciwbólowego?

Szpitale i oddziały powinny wdrożyć „Kartę dokumentacji postępowania przeciwbólowego” opracowaną przez PTBB. Karta jest do pobrania ze strony internetowej. Każda inna karta wymaga akceptacji PTBB -należy ją przesłać mailem/faxem do zatwierdzenia.

Jak można zgłosić się do programu „Szpital bez bólu”?

Aby zgłosić szpital/oddział do udziału w programie „Szpital bez bólu” należy wysłać kwestionariusz zgłoszeniowy. Można to zrobić na dwa sposoby – wypełnić kwestionariusz on-line na stronie www.szpitalbezbolu.pl lub wysłać formularz mailem na adres: [email protected]

Jakie wymagania musi spełnić szpital/oddział aby uzyskać certyfikat „Szpital bez bólu?

Aby otrzymać certyfikat szpital/oddział musi spełnić następujące wymagania, określone przez organizatorów projektu:

Uczestnictwo personelu medycznego (anestezjologów, lekarzy różnych specjalności zabiegowych oraz pielęgniarek) jeden raz w każdym roku w szkoleniach z zakresu uśmierzania bólu pooperacyjnego (np. Szkoła Leczenia Bólu, szkolenie e-learningowe „Ostry ból pooperacyjny”).
Prowadzenie monitoringu natężenia bólu u wszystkich operowanych pacjentów, co najmniej 4 razy na dobę.
Informowanie pacjentów o możliwości i metodach uśmierzania bólu pooperacyjnego przed zabiegiem.
Prowadzenie dokumentacji dotyczącej pomiarów bólu i zastosowanego postępowania zgodnie z rekomendacjami uśmierzania bólu.
Monitorowanie ewentualnych działań niepożądanych zastosowanego leczenia na załączonym formularzu działań niepożądanych.

Jaki powinien być zakres tematyczny szkolenia, które musi przejść personel medyczny szpitala/oddziału ubiegającego się o certyfikat?

Szkolenie, aby spełnić wymagania organizatorów, powinno obejmować następujące zagadnienia:

Definicja i patofizjologia bólu:
- Znaczenie właściwego uśmierzania bólu pooperacyjnego.
Konsekwencje źle uśmierzanego bólu pooperacyjnego:
- Przetrwały ból pooperacyjny,
- Zalecenia dotyczące uśmierzania bólu pooperacyjnego z uwzględnieniem pacjentów z grup ryzyka,
- Ocena natężenia bólu pooperacyjnego (skale bólu, dokumentowanie wyników pomiaru),
- Rola anestezjologa, chirurga i pielęgniarki w leczeniu bólu pooperacyjnego.
Metody uśmierzania bólu pooperacyjnego – analgezja multimodalna:
- Leczenie farmakologiczne,
- Techniki podawania leków,
- Schematy wyboru leków,
- Techniki znieczulenia miejscowego,
- Metody niefarmakologiczne,
- Objawy niepożądane.
Informowanie pacjentów o możliwościach postępowania w bólu pooperacyjnym.
Ocena dotychczasowego postępowania w danym szpitalu.

Czy organizatorzy programu rekomendują jakieś konkretne szkolenie z zakresu uśmierzania bólu?

Organizatorzy wymagają, aby prowadzone szkolenie posiadało certyfikat towarzystw naukowych, które przyznają certyfikat oraz obejmowało określony zakres tematyczny. Organizatorzy rekomendują własne przeszkolenie wg wytycznych m.in. szkolenie „Szkoła Leczenia Bólu 2011″, szkolenie e-learningowe „Ostry ból pooperacyjny” lub zgłoszenie się do partnera projektu „Szpital bez bólu”, firmę Mundipharma Polska lub Polpharma Polska.

Kto może przeprowadzić szkolenie z zakresu uśmierzania bólu?

Szkolenie może przeprowadzić wcześniej przeszkolona osoba ze szpitala. W sprawie przeprowadzenia szkolenia „Szkoła Leczenia Bólu” prosimy o kontakt na adres [email protected]

Szkolenie „Ostry ból pooperacyjny” może przeprowadzić osoba, która uzyska certyfikat PTBB po zdaniu egzaminu e-learningowego. Szpitale zainteresowane szkoleniem prosimy o kontakt na adres mailowy [email protected]

Gdzie można znaleźć przykładowe materiały szkoleniowe?

Slajdy ze szkoleniem „Szkoła Leczenia Bólu”, które można wykorzystać podczas szkolenia organizowanego samodzielnie w szpitalu, dostępne są do pobrania ze strony www.szpitalbezbolu.pl

Rekomendowane jest szkolenie e-learningowe „Ostry ból pooperacyjny”. Szpitale zainteresowane szkoleniem prosimy o kontakt na adres mailowy [email protected]

Czy szkolenie powinno być powtarzane?

Szkolenie z zakresu uśmierzania bólu pooperacyjnego w szpitalach z certyfikatem „Szpital bez bólu” powinno być powtarzane, co rok.

Gdzie można się zgłosić w sprawie organizacji szkolenia pt. „Szkoła Leczenia Bólu”?

Potrzebę organizacji szkolenie z zakresu uśmierzania bólu pooperacyjnego można zgłosić do Koordynatora Programu – Justyna Włodarczyk, mailowo na adres [email protected]

Jak często należy powtarzać pomiar natężenia bólu u pacjentów po operacji?

Pomiary natężenia bólu powinny być prowadzone kilka razy na dobę (co najmniej 4 razy) – w równych odstępach czasu.

Czy natężenie bólu powinno być oceniane w spoczynku czy w warunkach dynamicznych?

Natężenie bólu powinno być mierzone zarówno w spoczynku jak i w warunkach dynamicznych (głęboki oddech, kaszel).

Gdzie można zdobyć przyrządy/linijki do mierzenia bólu?

Linijki do mierzenia bólu może dostarczyć przedstawiciel firmy Mundipharma Polska, partner projektu „Szpital bez bólu”. W tym celu należy zgłosić się bezpośrednio do przedstawiciela firmy lub mailowo na adres [email protected].

Gdzie należy zapisywać wyniki pomiarów natężenia bólu?

Wyniki pomiarów natężenia bólu powinny być odnotowywane na „Karcie dokumentacji postępowania przeciwbólowego”

Jakie informacje na temat uśmierzania bólu pooperacyjnego należy przekazywać pacjentom?

Pacjent powinien być poinformowany że:

Po zabiegu może występować ból, jednak istnieją skuteczne metody jego łagodzenia,
Nasilenie bólu pooperacyjnego będzie systematycznie kontrolowane, przed zabiegiem należy też poinstruować pacjenta w zakresie oceny bólu (skala NRS, VAS),
W przypadku odczuwania bólu powinien zawsze zwrócić na to uwagę personelowi, który się nim opiekuje na oddziale,
Otrzyma skuteczne leczenie przeciwbólowe,
Wskutek zabiegu, znieczulenia lub stosowanego leczenia przeciwbólowego może odczuwać działania niepożądane np. nudności, zawroty głowy.

Kiedy należy informować pacjenta o uśmierzaniu bólu?

O występowaniu bólu pooperacyjnego, możliwościach i metodach jego uśmierzania pacjent powinien zostać poinformowany przed planowanym zabiegiem operacyjnym.

Czy organizatorzy udostępniają materiały edukacyjne, które można wykorzystać w rozmowie z pacjentem?
Ze strony www.szpitalbezbólu.pl można pobrać przykładowe ulotki informacyjne dla pacjenta – http://www.szpitalbezbolu.pl/Informowanie-pacjenta-o-moliwociach-umierzania-blu-pooperacyjnego.html

Dlaczego należy informować pacjenta o uśmierzaniu bólu?

Strach przed bólem jest jedną z największych obaw towarzyszących pacjentom przed operacją, dlatego tak ważne jest, aby uświadomić pacjentowi, że istnieją skuteczne metody uśmierzania bólu i nie będzie musiał niepotrzebnie cierpieć. Ważne jest też aby pacjent wcześniej nauczył się zasad określania natężenia odczuwanego przez siebie bólu i dzięki temu umiał udzielić personelowi medycznemu informacji, na podstawie których można będzie zastosować najlepsze leczenie.

Kto powinien informować pacjenta o uśmierzaniu bólu?

O możliwościach metodach uśmierzania bólu pooperacyjnego może poinformować pacjenta dowolny członek personelu medycznego (lekarz prowadzący, pielęgniarka), który wcześniej ukończył szkolenie z zakresu uśmierzania bólu pooperacyjnego.

W jaki sposób należy prowadzić dokumentację postępowania przeciwbólowego?

Informacje dotyczące pacjenta, chorób towarzyszących, przeprowadzonego zabiegu i zastosowanego znieczulenia oraz zastosowanego postępowania powinny być odnotowywane na „Karcie dokumentacji postępowania przeciwbólowego”.

Skąd wziąć wzór „Karty dokumentacji postępowania przeciwbólowego”?

Wzór „Karty dokumentacji postępowania przeciwbólowego” można pobrać ze strony www.szpitalbezbolu.pl

W jaki sposób należy zgłaszać wystąpienie działania niepożądanego leku?

Raportowanie to powinno odbywać się przy pomocy specjalnie opracowanych i przyjętych formularzy działań niepożądanych tzw. żółta karta. Wzór tego formularza można pobrać ze strony www.szpitalbezbolu.pl

Gdzie należy zgłaszać niepożądane działanie zastosowanego leku?

Informacje związane z wystąpieniem działań niepożądanych leków należy niezwłocznie zgłosić do Regionalnego Ośrodka Monitorowania Działań Niepożądanych Leków. Listę Ośrodków można pobrać ze strony www.szpitalbezbolu.pl

Ile czasu od momentu, przyjęcia zgłoszenia do programu, ma szpital/oddział na spełnienie kryteriów wymaganych przez organizatorów?

Od momentu zgłoszenia się do programu certyfikacji (przyjęcie zgłoszenia będzie potwierdzone drogą mailową oraz umieszczeniem nazwy szpitala/oddziału na liście placówek ubiegających się o certyfikat umieszczonej na stroniewww.szpitalbezbolu.pl) szpital/oddział ma trzy miesiące na spełnienie wymaganych przez organizatorów kryteriów.
Czy szpital oddział musi wystąpić z wnioskiem o nadanie certyfikatu „Szpital bez bólu”?
Po upływie trzech miesięcy przeznaczonych na implementacje procedur (lub wcześniej w zależności od gotowości) szpital/oddział powinien wystąpić do PTBB z pisemnym wnioskiem o nadanie certyfikatu „Szpital bez bólu”.

Czy dostępny jest wzór wniosku o nadanie certyfikatu „Szpital bez bólu”?

Tak, wzór wniosku można pobrać ze strony www.szpitalbezbolu.pl

Czy certyfikat „Szpital bez bólu” przyznawany jest automatycznie na podstawie wniosku?

Nie, wniosek jest jedynie zgłoszeniem gotowości szpitala, która następnie zostanie zweryfikowana podczas kontroli przeprowadzonej przez organizatorów projektu „Szpital bez bólu”

Jak należy przygotować się do kontroli?

Organizatorzy przekażą osobie kontaktowej w sprawie projektu w szpitalu/na oddziale i poinformują o terminie kontroli. Przedstawiciel szpitala powinien stawić się w miejscu wskazanym przez organizatorów i przywieźć ze sobą wymaganą dokumentację m.in. – kserokopie kart dokumentacji postępowania przeciwbólowego ze wskazanego okresu.

Czy certyfikat „Szpital bez bólu” będzie przyznany bezterminowo?

Certyfikat „Szpital bez bólu” będzie przyznawany na 3 lata. Po tym czasie kontrola zostanie powtórzona.