Cudowne zapachy uzdrawiające na moment ciało i dusze – terapeutyczna Aromaterapia

Ostatnia aktualizacja 28 lipca 2022

Określenie ”substancja zapachowa” jest stosowane w odniesieniu do czystych związków chemicznych, wywołujących wrażenie węchowe (wonne substancje chemiczne) lub do mieszanin związków chemicznych albo roztworów o takim składzie, że wywołują określoną reakcję węchu.

Substancje zapachowe ze względu na ich pochodzenie można podzielić na:

• naturalne substancje zapachowe pochodzenia roślinnego – olejki eteryczne, żywice (powstają z olejków eterycznych w procesie utlenienia tlenem z powietrza, proces zachodzi naturalnie lub jest stymulowany zranieniem rośliny), balsamy (roztwory żywic w olejkach eterycznych)

• naturalne substancje zapachowe pochodzenia zwierzęcego – np. ambra, piżmo, cybet, kastoreum

• związki zapachowe otrzymywane metodami syntezy organicznej, np. aldehyd benzoesowy, aldehyd anyżowy, cytral, octan butylu, alkohol benzylowy.

Preparaty roślinne ze względu na ich charakter i metodę wydzielenia można podzielić na kilka grup, różniących się składem i przeznaczeniem. Najstarsze z nich to oleje roślinne, które stosuje się do celów pielęgnacyjnych i spożywczych. Oleje te otrzymuje się z roślin głównie przez wytłaczanie. Inną grupę preparatów stanowią olejki eteryczne i różnorodne ekstrakty.

Ekstrakt to produkt otrzymany poprzez wymywanie rozpuszczalnikiem (najczęściej organicznym) pożądanych składników z surowca roślinnego i następnie usunięcie rozpuszczalnika. W niektórych przypadkach pozostawia się część rozpuszczalnika aby uzyskać odpowiednią konsystencję ekstraktu. Konsystencja w zależności od charakteru ekstrahowanych substancji i ilości pozostawionego rozpuszczalnika może być płynna, półpłynna i stała ( ekstrakty suche).

Wyciągi to ekstrakty (wodne, alkoholowe, alkoholowo – wodne, glicerynowe, glikolowe, olejowe), w których pozostawiono cały lub większość rozpuszczalnika użytego do ekstrakcji.

Olejki eteryczne to wonne mieszaniny organicznych związków chemicznych, które mogą występować w roślinach lub w ich częściach – np. w kwiatach, liściach, owocach, korzeniach, kłączach, nasionach , korze. Olejek w roślinach znajduje się najczęściej w specjalnych komórkach tkanki wydzielniczej, w których gromadzi się jako końcowy produkt przemiany materii.

W naszym klimacie olejki eteryczne pozyskiwane są najczęściej z roślin należących do rodzin:

• baldaszkowatych
• liliowatych
• różowatych
• wargowych
• złożonych.

 
Olejki eteryczne w temperaturze pokojowej są najczęściej oleistymi cieczami o gęstości mniejszej od gęstości wody i praktycznie nierozpuszczalne w niej. Mogą ulec zestaleniu w niższych temperaturach. Są lotne z parą wodną co wykorzystuje się przy ich pozyskiwaniu.

Olejki eteryczne łatwo rozpuszczają się w alkoholu etylowym, chloroformie, eterze, tłuszczach, woskach, olejach mineralnych i roślinnych oraz innych olejkach eterycznych. Najczęściej są bezbarwne, mogą być też brunatne, niebieskie i zielone. Olejki są optycznie czynne (prawo lub lewoskrętne). Charakteryzują się wysokimi temperaturami wrzenia  powyżej 100 °C, sięgając nawet 300 °C. Wszystkie są palne.

Pod względem chemicznym olejki są skomplikowaną mieszaniną różnych związków chemicznych o nie zawsze całkowicie znanej i często zmiennej zawartości. Zazwyczaj jeden związek jest dominujący i on nadaje zapach olejkowi. Najważniejszymi składnikami olejków eterycznych są związki terpenowe i ich pochodne. Oprócz nich w skład olejku mogą wchodzić np.: estry (octan linalilu), alkohole (benzylowy, fenetylowy), aldehydy (cynamonowy, benzoesowy), ketony (iron), fenole (tymol), etery (anetol, eugenol), węglowodory, kumaryny, kwasy organiczne. Skład olejku uzależniony jest również od części rośliny, z której jest otrzymywany.

W zależności od surowca olejki można pozyskiwać drogą:

• destylacji z parą wodną
• ekstrakcji
• wytłaczania.

 
Metoda pozyskiwania olejku ma wpływ na jego właściwości. Przykładowo wysoka temperatura podczas procesu destylacji może być przyczyną rozkładu niektórych substancji chemicznych, natomiast przy ekstrakcji rozpuszczalnikami minimalne ilości rozpuszczalnika pozostają w olejku.

Aromaterapia jest terapeutycznym wykorzystaniem specjalnie przygotowanych wyciągów z kwiatów, liści, nasion, drewna, korzeni lub kory roślin znanych jako olejki eteryczne. Znajdującymi się w nich substancjami aktywnymi są różne związki chemiczne, m.in. estry, aldehydy, ketony, alkohole, fenole, tlenki i inne. W teorii wyodrębnia się dwa mechanizmy ich działania. Pierwszy, oparty na modelującym wpływie na mózg, szczególnie na układ limbiczny, przez układ węchowy, oraz drugi, będący wynikiem typowych farmakokinetycznych i farmakodynamicznych właściwości olejków eterycznych. Historia aromaterapii sięga najdawniejszych czasów. Prawdopodobnie już wiele tysięcy lat temu człowiek potrafił stwierdzić, że drewno wrzucone do ogniska nadaje mu specyficzny zapach, a pewne rośliny, a dokładniej ich zapach, mają na niego różny wpływ. Najstarsze doniesienia o umiejętności izolacji z roślin ich poszczególnych składników sięgają 5000 lat wstecz, np. istnieją archeologiczne dowody na to, że ludzie z cywilizacji Indus Valley, zamieszkujący terenu obecnego Pakistanu, potrafili destylować oliwę. Najlepiej poznaną pod tym względem cywilizacją są Egipcjanie. Już w 3000 roku p.n.e. używali substancji aromatycznych do wytwarzania perfum, balsamowania zwłok czy produkcji leków. Nie inaczej było ze starożytnymi Grekami czy później Rzymianami. Również na Bliskim i Dalekim Wschodzie człowiek od najdawniejszych czasów zgłębiał sekrety aromaterapii. Istnieją zapisy z 2000 roku p.n.e. z Indii i Chin, w których mowa o wykorzystaniu owych substancji do celów leczniczych i religijnych. Z kolei Arabowie dokonali tłumaczenia dzieł greckorzymskich przyczyniając się do rozwoju i rozpowszechnienia medycyny oraz aromaterapii. Jednym z największych z nich był Abu Ali ibn Sina, znany również jako Awicenna (980–1037 r.). Nazywany często „ojcem nowoczesnej medycyny”, autor m.in. Kanonu medycyny opisał około 800 roślin i zbadał ich wpływ na organizm ludzki. Przyczynił się również do wynalezienia metody destylacji olejków eterycznych. W Europie również znano i doceniano intensywnie pachnące rośliny. W średniowieczu posypywano ziołami podłogę w celi zlikwidowania powszechnego odoru i odstraszenia owadów przenoszących choroby. Noszono ziołowe amulety i wykorzystywano lawendę do ochrony bielizny przed molami. W czasie Renesansu, gdy proces destylacyjny został uprzemysłowiony, pozwoliło to na uniezależnienie się od handlarzy i krzyżowców, którzy przywozili olejki wracając ze świętych wojen. W tym czasie rozpoczęły się również liczne badania chemiczne olejków eterycznych. W XIX wieku. umiano już rozpoznawać poszczególne składniki olejków. Prowadziło to do wynalezienia ich syntetycznych odpowiedników i rozwoju przemysłu farmaceutycznego.

Aromaterapia, jaką znamy dzisiaj (stosowanie wysoce wyselekcjonowanych olejków eterycznych), jest młodą dyscypliną. W 20–30 latach XX w. termin został powszechnie przyjęty dzięki francuskiemu chemikowi Rene Maurice Gattefosse (1881–1950). Zainteresował się on aromaterapią, gdy bardzo szybko wyleczył oparzenie ręki przez zanurzenie jej w pojemniku z czystym olejkiem lawendowym. Oparzenia zagoiły się w przeciągu kilku godzin nie pozostawiając żadnych blizn. Wydarzenie to zapoczątkowało serię badań na tą i innymi substancjami. Gattefosse  zaczął również stosować olejki eteryczne w preparatach dermatologicznych. Termin „aromaterapia” oficjalnie po raz pierwszy pojawił się w 1937 r. w jego książce pt. Aromaterapia – olejki eteryczne – hormony roślinne. Również inny Francuz, dr Jean Valenz, w latach 50. XX w. wsławił się jako popularyzator tej metody. Jego książki wciąż uważane są za klasykę tego gatunku. Medycyna przeciwstarzeniowa (a taką dziedziną zajmują się lekarze rodzinni) zajmuje się zapobieganiem chorobom i ograniczeniom związanym ze zmieniającą się, rosnącą długością życia ludzi. Ma na celu poprawę jakości i komfortu życia, zachowanie sprawności fizycznej i psychicznej, dobrego samopoczucia. Może w tych działaniach korzystać z aromaterapii, która z racji charakteru oraz łagodności działania olejków eterycznych, w porównaniu do konwencjonalnej farmakoterapii oraz jego zakresu, który zostanie przedstawiony w dalszej części pracy, świetnie nadaje się do wykorzystania jako jedno z narzędzi medycyny przeciwstarzeniowej.

Praktyczne zastosowanie aromaterapii

Dostępna literatura wyróżnia kilka sposobów wykorzystania olejków eterycznych indywidualnie dobieranych do potrzeb każdego pacjenta.

Inhalacja

Dzięki tej metodzie składniki olejków eterycznych mogą działać bezpośrednio na drogi oddechowe lub po wchłonięciu przez błony śluzowe z krwiobiegiem dostać się do innych narządów. Tradycyjna inhalacja polega na wkropieniu do ciepłej wody około 5 kropli olejku, a następnie wdychaniu unoszących się oparów. Dla zwiększenia wydajności można wykonywać tę czynność pod ręcznikiem. Alternatywną metodą  jest skrapianie porowatej ceramiki czy pościeli. Istnieją również specjalne urządzenia, tzw. odparowywacze służące do inhalacji.

Masaż

Masaż należy do najbardziej skutecznych zabiegów w aromaterapii. Stosuje się olejki eteryczne (3–5 kropli) rozcieńczone neutralnym olejem roślinnym, np. olejem migdałowym, jojoba czy z wiesiołka. Bezpośrednio na skórę nie należy stosować nierozcieńczonych olejków (wyjątki: olejki z lawendy, drzewa herbacianego i róży). Masaż sam w sobie ma działanie relaksujące, poprawia też ukrwienie skóry, co ułatwia wchłanianie olejku, jego głębszą penetrację i szybsze działanie. Oprócz masażu można stosować również maści, płyny do ciała. Jedyną różnicą jest konsystencja podłoża, z którym mieszamy olejki eteryczne.

Okłady lecznicze

W przypadku okładów z użyciem wody należy stosować 4–5 kropli olejku na miskę gorącej lub lodowatej wody. Zalecane jest dodatkowe użycie emulgatora, np. łyżki śmietany, soli z Morza Martwego czy kilku kropel syntetycznego LV41. Następnie roztworem nasącza się bawełnianą szmatkę i okłada leczone miejsce. Dobrym zabiegiem jest owinięcie ciepłego okładu ręcznikiem. Pozwoli to na dłuższe zachowanie wyższej temperatury. Inną metodą jest wykorzystanie twarożku, który ma znakomite właściwość chłodzące. W tym przypadku należy dodać 1–2 kropli olejku. I w tym przypadku użycie ręcznika wydłuża działanie okładu.

Kąpiele i natryski

Są popularną metodą stosowania olejków eterycznych. Do pełnej wanny wody o temperaturze do 38°C należy dodać 10–15 kropli oleju oraz emulgator. Kąpiel powinna trwać 10–15 minut. W przypadku bardziej intensywnych olejków, np. kwiatowych, wystarczą 1–2 krople. W przypadku natrysków kontakt z olejkiem jest krótszy, dlatego ich stężenia mogą być wyższe. Używa się 5–10 kropli na każdy litr użytej wody. Bardziej użyteczną metodą dozowania jest stosowanie 30–50 kropli olejku na 200 ml bezwonnego, naturalnego żelu lub szamponu. Ważne, aby 24 godziny przed kąpielą lub prysznicem z wykorzystaniem olejku eterycznego wykonać próbę uczuleniową w zgięciu łokcia. Jeśli po 24 godzinach nie wystąpi podrażnienie skóry, olejek może być wykorzystany.

Płukanie ust

Do 50 ml wody należy dodać 3–5 kropli olejku i emulgator (LV41). Do wypłukania wystarczy łyżka roztworu, którą należy trzymać w ustach przez 2 minuty. Należy mieć na uwadze, że wszelkie ilości dodawanych olejków podawane są w stosunku do dorosłej osoby. W przypadku dzieci oraz kobiet w ciąży ilości te powinny być odpowiednio zmniejszane. Poniżej dokładniej zaprezentowano działanie olejków eterycznych najbardziej użytecznych w medycynie przeciwstarzeniowej i ewentualnej praktyce lekarza rodzinnego.

Przykłady olejków eterycznych wykorzystywanych w medycynie przeciwstarzeniowej

Lawenda

Olejek lawendowy otrzymywany jest ze świeżych kwiatów lawendy szerokolistnej (Lavandula angustifolia), rośliny popularnej w krajach śródziemnomorskich. Ma bardzo szerokie zastosowanie w aromaterapii, jest jednym z niewielu olejków, które można stosować bezpośrednio na skó

Tabela 1. Olejki eteryczne stosowane w medycynie przeciwstarzeniowej

rę. W postaci okładów przyspiesza gojenie się ran, oparzeń, ukąszeń owadów, działa antyseptycznie i przeciwzapalnie. W medycynie prewencyjnej znajduje zastosowanie przede wszystkim jego działanie uspokajające, nasenne i przeciwdepresyjne. Kąpiele czy masaże z użyciem olejku lawendowego można stosować wspomagająco w terapii depresji, zaburzeń lękowych, bezsenności, zmniejszają one także napięcie i nerwowość pacjenta. Ponadto, przez działanie rozkurczające i przeciwbólowe zabiegi z użyciem olejku lawendowego łagodzą dolegliwości związane z menstruacją, bóle reumatyczne, mięśniowe i migreny. Wcieranie go w skórę powoduje rozszerzenie włosowatych naczyń krwionośnych i zarumienienie skóry, co powoduje lepsze ukrwienie i rozgrzanie danego miejsca.

Róża

Prawdziwy różany olejek eteryczny powstaje z jedynie z płatków kilku odmian jednego gatunku róży Rosa damascena. Choć hodowana jest w wielu miejscach na świecie (basen Morza Śródziemnego, Indie, Chiny, Gruzja), najlepszy jakościowo olejek pochodzi z Bułgarii. 1 kg olejku wytwarza się średnio z 4–5 ton płatków. Uzasadnia to jego bardzo wysoką cenę. Jest to również powodem wielu oszustw związanych ze składem olejku. Tylko czysty oryginalny olejek różany ma właściwości aromaterapeutyczne.

Z racji na jego bardzo szerokie zastosowanie jest niezwykle ceniony i często używany mimo swojej wysokiej ceny. Nadaje się do użycia w masażu, kąpielach, kompresach czy inhalacjach. Jego działanie psychomodulujące (harmonizujące, afrodyzujące, uspokajające) wykorzystuje się w różnych chorobach psychicznych oraz zaburzeniach czy obniżeniach nastroju. Działanie antyseptyczne wykazuje w terapii opornych na leczenie antybiotykami zakażeń bakteryjnych czy grzybiczych, szczególnie w chorobach skóry. Jego działanie rozkurczające i pobudzające miesiączkowanie wykorzystuje się w przypadku bolesnej lub obfitej menstruacji oraz stanów spastycznych narządów jamy brzusznej.

Eukaliptus

Drzewo wywodzące się z Australii można obecnie spotkać na terenach wszystkich kontynentów z wyjątkiem Antarktydy. Do produkcji olejków eterycznych wykorzystuje się jedynie 3 z ponad kilkuset gatunków drzewa: Eucalyptus globulus, E. citriodora, E. radiata. Różnią się siłą i charakterem zapachu oraz zastosowaniem, choć w znacznym stopniu się ono pokrywa. E. globulus posiada najostrzejszy zapach, podczas gdy w przypadku E. citiodora wyczuwalne są cytrusowe, a E. radiata ziołowe akcenty. Kojący, dający poczucie świeżości i chłodu zapach eukaliptusa wykorzystano w wielu produktach kosmetycznych, takich jak pasty do zębów, płyny do płukania jamy ustnej, szampony do włosów i inne. W utrzymaniu higieny jamy ustnej, leczeniu zapaleń górnych dróg oddechowych oraz innych schorzeń tego układu, zakażeń opryszczkowych, grzybiczych sprzyja jego działanie przeciwzapalne, antyseptyczne, przeciwgrzybicze oraz stymulujące gojenie się ran. Działanie rozkurczowe wykorzystuje się w stanach spastycznych żołądka, problemach z trawieniem. Przeciwbólowe oraz wspomagające ukrwienie właściwości wykorzystuje się w chorobach reumatycznych, stanach zapalnych nerwów oraz bólach mięśniowych, np. po znacznym wysiłku. Udowodniono, że wykazuje działanie przeciwbólowe i hipotensyjne po dużych zabiegach operacyjnych, np. implantacji stawu kolanowego. W przypadku apatii, obniżonej motywacji docenia się jego działanie motywujące i pobudzające .

Rozmaryn

Rozmaryn (Rosmarinus officinalis), stosowany powszechnie jako przyprawa kuchenna, jest krzewem rosnącym w rejonie Morza Śródziemnego. Olejek eteryczny, otrzymywany z liści i gałązek rośliny był składnikiem pierwszych europejskich perfum z XIV wieku, „Wody Królowej Węgier”. Perfumy te, zwane też larendogrą, stosowano jako spirytusową nalewkę z rozmarynu, wewnętrznie doustnie lub zewnętrznie na skórę. Przypisuje się im silne działanie rewitalizujące, pobudzające, nawet afrodyzujące. Podobno pozwoliły one Elżbiecie, królowej Węgier, przeżyć wiele lat w zdrowiu i dobrej kondycji. Olejek rozmarynowy działa pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy, stąd jego zastosowanie w depresji, apatii, zmęczeniu psychicznym, zaburzeniach pamięci oraz koncentracji, i w innych dolegliwościach okresu starzenia. Stymuluje także układ sercowonaczyniowy, poprawia jakość życia pacjentów z niedociśnieniem. Łagodzi objawy związane z żylakami, zapobiega retencji płynów w organizmie – zapobiega powstawaniu obrzęków. Jako środek przeciwbólowy działa na bóle różnego pochodzenia: migreny, bóle głowy, mięśni, bóle reumatyczne i artretyczne. Stosowany w postaci kompresów pomaga w zwalczaniu łysienia. Dodatkowo olejek rozmarynowy ma bardzo silne właściwości antyseptyczne i przeciwzapalne (hamowanie migracji leukocytów), jest skuteczny w schorzeniach dróg oddechowych i skóry .

Cytryna

Drzewo cytrynowe (Citrus limonum) wywodzi się z PołudniowoWschodniej Azji, obecnie uprawiane jest też

Tabela 2. Ograniczenia w użyciu olejków eterycznych

w obu Amerykach i Europie Południowej. Ze skórki owocu cytryny otrzymuje się olejek cytrynowy, który stosowany jest zarówno w kosmetyce, przemyśle perfumeryjnym, spożywczym, a także w aromaterapii. Charakteryzują go przede wszystkim właściwości antyseptyczne, jest używany w terapii przeziębienia, grypy i chorób infekcyjnych skóry. Stosowany regularnie powoduje wzmocnienie systemu odpornościowego. W medycynie przeciwstarzeniowej bardziej zwraca się uwagę na działanie uspokajające, łagodzące stany stresowe i lękowe, przygnębienie i apatię, a jednocześnie na działanie pobudzające w przypadku zmęczenia fizycznego, nieprzespanej nocy. Stosuje się go w okresie menopauzy łącznie z innymi olejkami, sandałowym, melisowym, w postaci kąpieli, inhalacji. Ważnym działaniem olejku cytrynowego jest też obniżanie ciśnienia tętniczego.

Melisa

Melisa lekarska (Melissa officinalis) od wieków jest znana jako przyprawa, ziele miododajne, kosmetyczne i lecznicze. Napar z liści melisy jest powszechnie stosowanym środkiem uspokajającym i nasennym. Olejek eteryczny z melisy otrzymuje się w destylacji liści z parą wodną lub olejkiem cytrynowym, o synergistycznym działaniu. W aromaterapii największe znaczenie ma jego działanie uspokajające i rozluźniające. Łagodzi stany szoku, silnego zdenerwowania i lęku, pomaga w bezsenności, obniża ciśnienie krwi i działa chronotropowo ujemnie – może być stosowany w arytmiach. Właściwości spazmolityczne znalazły zastosowanie w zaburzeniach gastrycznych i bolesnym miesiączkowaniu. Działanie antyoksydacyjne i antyseptyczne – przeciwwirusowe (szczególnie silnie działa na wirusa HSV), przeciwgrzybicze.

Drzewo sandałowe

Najlepszy jakościowo olejek powstaje z trzydziestoletniego rdzenia gatunku Santalum album, drzewa wywodzącego się z Indii, już od starożytności znanego ze swoich zdrowotnych właściwości i charakterystycznego zapachu. W Indiach wykorzystywany jest w medycynie ajurwedyjskiej. Ważne znaczenie ma jego działanie na sferę psychiczną i emocjonalną. Olejek ma właściwości uspokajające, antydepresyjne, łagodzi napięcia nerwowe, strach, przeciwdziała depresjom, przez co jest wskazany w okresie menopauzalnym. Ponadto jest wskazany w schorzeniach skórnych i oddechowych, ze względu na działanie przeciwzapalne, antyseptyczne i wykrztuśne.

Ograniczenia w stosowaniu aromaterapii

Mimo wielu zalet zastosowanie olejków niesie z sobą możliwość wystąpienia działań niepożądanych, z których najczęstszymi są różnorodne reakcje skórne, takie jak: podrażnienie, reakcja alergiczna czy indukcja okresowej nadwrażliwości na promienie UV. Najczęściej drażniącymi bądź alergizującymi skórę olejkami są: cynamonowy, goździkowy, z trawy cytrynowej, cytrusowy. Ponadto określone sytuacje oraz choroby współistniejące ograniczają użycie poszczególnych olejków. Inną kwestią jest użycie olejków zawierających metyloeugenol i estragon (np. olejku goździkowego, muszkatołowego), substancji o udowodnionym działaniu rakotwórczym u zwierząt. Z racji tego, że nie przeprowadzono podobnych badań na ludziach, prewencyjnie odradza się nadużywania tych olejków, szczególnie w przypadku dzieci, kobiet ciężarnych i karmiących. Olejków trujących nie wolno stawać w żadnej formie ze względu na ich toksyczność. Nie występują jednak często w sprzedaży.

Należy pamiętać, że czasem objawy niepożądane wynikają ze złej jakości olejków bądź też nieprawidłowego ich przechowywania. Prawdziwy olejek eteryczny jest pochodzenia jedynie roślinnego. Co więcej, uprawy powinny by hodowane bez użycia pestycydów. Rzadki gatunek rośliny oraz odległe miejsce jej wstępowania są kolejnymi czynnikami windującymi jego cenę. W przypadku zakupu należy wystrzegać się olejków syntetycznych czy rozcieńczanych przez inne gorszej jakości. Olejki należy przechowywać w chłodnym (w niektórych przypadkach np. jaśmin czy neroli nawet w lodówce), zacienionym miejscu, gdyż wrażliwe są na działanie promieniowania słonecznego. Co więcej, otworzony olejek, zależnie od surowca, powinien być zużyty w ciągu 1 do 3 lat. Część zakresu działania poszczególnych olejków pokrywa się z obszarem działania feromonów, rozpuszczalnych w wodzie bezwonnych substancji, odbieranych za pomocą narządu lemieszowonosowego, które nie są zaliczane bezpośrednio jako elementy aromaterapii. Udowodniono ich wpływ m.in. na cykl menstruacyjny oraz niektóre reakcje behawioralne u kobiet. Obecnie trwają badania mające na celu dokładniejsze poznanie ich roli oraz mechanizmów działania. W przyszłości mogą okazać się ciekawą alternatywą dla stosowania olejków eterycznych.

Przedstawione informacje pokazują, że aromaterapia może być z powodzeniem stosowana jako metoda łagodząca proces starzenia się. Największe znaczenie ma działanie uspokajające i przeciwstresowe wielu olejków (głównie lawendowego, melisowego, cytrynowego, rozmarynowego), gdyż stres jest czynnikiem etiologicznym wielu schorzeń, np. układu sercowonaczyniowego. Łagodny oraz objawowy, a nie przyczynowy, charakter działania sprawia, że powinna być jednak traktowana jako metoda pomocnicza, a nie podstawowa i wyłączna. Mimo wielu badań i coraz lepszemu zrozumieniu mechanizmów działania olejków, aromaterapia nadal określana jest jako jeden z rodzajów medycyny niekonwencjonalnej. Podajemy pod rozwagę lekarzy rodzinnych: aromaterapia jako rodzaj medycyny naturalnej może być dobrą alternatywą dla stosowanej powszechnie farmakoterapii (często szkodliwej) w leczeniu wielu jednostek chorobowych.

Żródło:Trevelyan J, Booth B. Medycyna niekonwencjonalna. Warszawa 1998; Romer M. Leksykon roślin leczniczych. Wrocław: MedPharm Polska; 2009.Http://en.wikipedia.org/wiki/Aromatherapy.Lapare MC. Aromaterapia – olejki eteryczne uśmierzające ból. Warszawa: Klub Dla Ciebie; 2005:Brud WS, Konopacka I. Pachnąca apteka – tajemnice aromaterapii. Warszawa: 1995.LisBalchin M. Essential oils and ‘aromatherapy’: their modern role in healing. J Royal Soc Promot Health 1997;Boskabady MH, Shafei MN, Saberi Z, et al. Pharmacological effects of Rosa damascena. Iran J Basic Med Sci 2011; Samochowiec L. Kompendium fitoterapii dla lekarzy i farmaceutów oraz studentów medycyny. Wrocław 1995:LamerZawarska E. Zioła w geriatrii. Wrocław; 1997.LamerZawarska E, KowalGierczak B, Niedworok J. Fitoterapia i leki roślinne. Warszawa  2012.Fismer KL, Pilkington K. Lavender and sleep: a systematic review of the evidence. Eur J Integr Med 2012Buchbauer G, Jirovetz L, Jäger W, et al. Aromatherapy: evidence for sedative effects of the essential oil of lavender after inhalation. Z Naturforsch C 1991;Chiocaa LR, Ferrob MM, Barettac IP, et al. Anxiolyticlike effect of lavender essential oil inhalation in mice: participation of serotonergic but not GABAA/benzodiazepine neurotransmission. J Ethnopharmacology 2013;Moss M, Cook J, Wesnes K, et al. Aromas of rosemary and lavender essential oils differentially affect cognition and mood in healthy adults. Intern J Neurosc 2003; LisBalchin M, Hart S. Studies on the mode of action of the essential oil of lavender (Lavandulaangustifolia Miller). Phytother Res 1999,Fernández LF, Palominoa OM, Frutos G. Effectiveness of Rosmarinus officinalis essential oil as antihypotensive agent in primary hypotensive patients and its influence on healthrelated quality of life. J Ethnopharmacology 2014; Sayorwan W, Ruangrungsi N, Piriyapunyporn T, et al. Effects of inhaled rosemary oil on subjective feelings and activities of the nervous system. Scient Pharmaceut 2013; Komiyaa M, Takeuchi T. Lemon oil vapor causes an antistress effect via modulating the 5HT and DA activities in mice. Behav Brain Res 2006; Lv XN, Liu ZJ, Zhang HJ, et al. Aromatherapy and the central nerve system (CNS): therapeutic mechanism and its associatedgenes. Curr Drug Targets 2013;Bounihi A, Hajjaj G, Alnamer R, et al. In vivo potential antiinflammatory activity of Melissa officinalis essential oil. AdvPharmacol Sci 2013:Schnitzler P, Schuhmacher A, Astani A, et al. Melissa officinalis oil affects infectivity of enveloped herpesviruses. Phytomedicine 2008; Boskabady MH, Shafei MN, Saberi Z, et al. Pharmacological effects of Rosa damascena. Iran J Basic Med Sci 2011; Zdrojewicz Z, Dubiński A, Rekosz E, i wsp. Feromony – aktualne poglądy na ich rolę i znaczenie u człowieka. Fam Med Prim Care Rev 2007;