Gruczoły sutkowe
Gruczoły sutkowe funkcjonalnie wytwarzają mleko, strukturalnie są zmodyfikowanymi gruczołami potowymi. Gruczoły sutkowe, które znajdują się w piersi nad mięśniami piersiowymi głównymi, występują u obu płci, ale zwykle są funkcjonalne tylko u samic.
Zewnętrznie każda pierś ma uniesioną brodawkę sutkową, która jest otoczona okrągłym pigmentowanym obszarem zwanym otoczką. Sutki są wrażliwe na dotyk, ponieważ zawierają mięśnie gładkie, które kurczą się i powodują ich wzniesienie w odpowiedzi na stymulację.
Wewnętrznie pierś dorosłej kobiety zawiera od 15 do 20 płatów tkanki gruczołowej, które rozchodzą się wokół brodawki sutkowej. Pęcherzyki są oddzielone tkanką łączną i tłuszczową. Tkanka łączna pomaga podtrzymywać pierś. Niektóre pasma tkanki łącznej, zwane więzadłami podwieszającymi (Coopera), rozciągają się przez pierś od skóry do leżących pod nią mięśni. Ilość i rozmieszczenie tkanki tłuszczowej decyduje o wielkości i kształcie piersi. Każdy płat składa się z zrazików, w których znajdują się jednostki gruczołowe. Przewód mlekowy zbiera mleko z zrazików w obrębie każdego płata i odprowadza je do brodawki sutkowej. Tuż przed brodawką sutkową przewód mlekowy rozszerza się, tworząc zatokę mlekową (ampulla), która służy jako zbiornik mleka. Za zatoką przewód ponownie się zwęża i każdy przewód otwiera się niezależnie na powierzchni brodawki sutkowej.
Czynność gruczołu sutkowego regulowana jest przez hormony. W okresie dojrzewania wzrastający poziom estrogenów stymuluje rozwój tkanki gruczołowej w kobiecej piersi. Estrogeny powodują również zwiększenie rozmiarów piersi poprzez odkładanie się tkanki tłuszczowej. Progesteron stymuluje rozwój systemu kanalików. W czasie ciąży hormony te wzmagają dalszy rozwój gruczołów sutkowych. Prolaktyna z przedniej części przysadki mózgowej stymuluje produkcję mleka w obrębie tkanki gruczołowej, a oksytocyna powoduje wyrzut mleka z gruczołów.
