Kiedy ty będziesz na wakacjach ta osoba będzie uprawiała hazard i seks z pracą

Ostatnia aktualizacja 28 lipca 2022

Większość ludzi na świecie pracuje. Dlatego praca odgrywa ważną rolę w ich życiu. Jest ona dla ludzi najważniejszym czynnikiem rozwoju osobistego i potrzeb ekonomicznych. Jednak warunki pracy i sposób, w jaki ludzie podchodzą do pracy zawodowej, mają duży wpływ na jakość ich życia i samopoczucie. Jak wynika z przeglądu literatury, pracoholizm znacznie wzrósł w porównaniu z poprzednimi latami, dlatego badacze wydają się być coraz bardziej zainteresowani kwestiami związanymi z tym zjawiskiem.

W związku z tym w ostatnich latach wzrosła liczba badań dotyczących pracoholizmu, a terminy takie jak „uzależnienie od pracy”, „pracoholizm”, „nadmierne przepracowanie” są ich częścią.

Wydaje się jednak, że nie ma powszechnej zgody co do jego znaczenia, które w przyszłości może zostać uznane za ważny problem publiczny. Dzieje się tak dlatego, że stopniowo pogarsza ono stan zdrowia ludzi, powodując problemy psychiczne i fizyczne, takie jak choroba wieńcowa, lęk i stres związany z pracą. Od dłuższego czasu ma także negatywny wpływ na życie społeczne ludzi, w tym na relacje rodzinne i wydajność pracy – co skutkuje obniżeniem jakości życia i pogorszeniem samopoczucia. Pracoholicy mają tendencję do spędzania większości czasu na pracy, odkładając na bok życie towarzyskie, co prowadzi do częstszych konfliktów rodzinnych i braku zajęć rekreacyjnych. Wyniki te można wytłumaczyć faktem, że nieustannie czują się zestresowani i pod presją sukcesu, a także szkodzą sobie fizycznie z powodu godzin spędzanych w pracy. Ponadto stwierdzono, że pracoholicy częściej cierpią na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, zaburzenia koncentracji uwagi i nadpobudliwość psychoruchową, co wskazuje, że pracoholizm może być oznaką głębszych problemów psychologicznych lub emocjonalnych.

Termin “pracoholizm” pierwotnie wywodzi się od słowa “alkoholizm”. Jest on postrzegany jako rodzaj uzależnienia, podobny do hazardu i seksu. Zgodnie z literaturą fachową, po raz pierwszy został użyty w 1971 roku przez Wayne’a E. Oatesa. Początkowo określano go jako “uzależnienie od pracy, kompulsywna i niekontrolowana potrzeba nieustannej pracy”, twierdząc, że pracoholizm jest uzależnieniem od pracy i ma wiele wspólnych cech z alkoholizmem. W tym czasie pracoholizm został po prostu zdefiniowany przez Oatesa jako “osoba, u której potrzeba pracy stała się tak duża, że powoduje zauważalne zakłócenia lub interferencje z jej zdrowiem cielesnym, szczęściem osobistym i relacjami interpersonalnymi, a także z jej sprawnym funkcjonowaniem społecznym”.

Jednak w porównaniu z innymi powszechnymi uzależnieniami, takimi jak hazard czy narkomania, definicja uzależnienia od pracy jest wciąż rozwijana w wyniku różnych dyskusji, przemyśleń i nieporozumień.

W ostatnim półwieczu pracoholizm, jako termin, był szeroko stosowany w literaturze przedmiotu. Na przykład, definiowano pracoholizm w zależności od liczby godzin pracy w tygodniu. Niemniej jednak takie podejście może łatwo napotkać opór, szczególnie w krajach rozwijających się i nierozwiniętych, gdzie ludzie zazwyczaj pracują więcej niż przewiduje definicja.

W tym miejscu niektórzy autorzy twierdzą, że samo skupienie się na kryterium czasu pracy nie wystarcza do zdefiniowania ludzi jako “pracoholików”.

Machlowitz zdefiniował “pracoholizm” jako podejście lub postawę wobec pracy, zamiast wyjaśniać go jedynie ilością czasu spędzanego w pracy, ponieważ wiadomo, że “pracoholicy” myślą o pracy nawet wtedy, gdy jej nie ma.

Przeprowadzono badanie jakościowe z udziałem ponad 100 pracoholików, a jego wyniki pokazały, że pracownicy ci są szczęśliwi i zadowoleni ze swojego życia.

Jednak, jak stwierdzono, istnieje wiele różnych podejść do definiowania “pracoholizmu” i nie ma zgody co do jednego terminu. Niektórzy naukowcy przedstawiają pracoholizm w pozytywnych kategoriach i obrazach, podkreślając korzyści wynikające z dużych nakładów pracy, w tym dodatkowego wysiłku, natomiast inni przedstawiają go w negatywnych kategoriach i podkreślają bardziej ryzykowne strony, w tym zdrowie i “konflikty praca-życie prywatne”.

Autorzy, którzy negatywnie oceniają pracoholizm, interpretują go na równi z innymi uzależnieniami. Skupili się więc na jego szkodliwych skutkach. Na przykład Cherrington postrzega pracoholizm jako niedorzeczne oddanie się ekstremalnej pracy.

W literaturze przedmiotu można również zdefiniować “pracoholizm” za pomocą czterech wyróżnionych aspektów:

• Robinson i Scott definiują pracoholizm behawioralnie, a Machlowitz, Spence i Robinson określają go pod względem postawy.

• Killinger, Oates i Robinson postrzegają pracoholizm jako uzależnienie.

• Uważa się, że ma on charakter pozytywny lub negatywny.

• Uznaje się, że istnieją różne jego rodzaje, o różnych uwarunkowaniach i skutkach.

Spence i Robinson definiują “pracoholizm” jako zespół różnych postaw i wzorów zachowań. Wzorce te obejmują wysoki poziom psychologicznego zaangażowania w pracę, wewnętrzne dążenie do pracy oraz niską przyjemność z pracy lub jej brak. Według nich, pracoholik, który jest “bardzo zaangażowany w pracę, czuje się zmuszony lub zmuszany do pracy z powodu wewnętrznych nacisków i ma niską radość z pracy”. Przyjęta przez nich definicja pracoholizmu jest szeroko stosowana i akceptowana w literaturze. Jako miarę pracoholizmu zastosowali “triadę pracoholiczną”.

Triada ta składa się z trzech wymiarów:

• “zaangażowanie w pracę”,
• “poczucie bycia napędzanym do pracy” oraz
• “radość z pracy”.

Na podstawie wyników uzyskanych w ramach tych wymiarów wyodrębniono trzy typy pracoholików. Są to:

• “uzależniony od pracy”,
• “entuzjasta pracy” i
• “entuzjastyczny uzależniony od pracy”.

Na przykład, osoba z kategorii “radość z pracy” ma niski wynik uzależnienia od pracy, ale z wymiarów “zaangażowanie w pracę” i “poczucie, że chce się pracować” ma wysoki wynik uzależnienia od pracy. “Entuzjaści pracy” uzyskują wysoki wynik uzależnienia od pracy z wymiarów “zaangażowanie w pracę” i “przyjemność z pracy”, ale otrzymują niski wynik uzależnienia od pracy z wymiaru “poczucie napędzania do pracy”. Natomiast “entuzjastycznie nastawieni do pracy” uzyskują wysokie wyniki w zakresie wszystkich trzech wymiarów uzależnienia od pracy. Autorzy zdefiniowali również sześć podtypów pracoholików i osób niebędących pracoholikami: “uzależnieni od pracy”, “entuzjastyczni pracoholicy”, “entuzjaści pracy”, “rozczarowani pracownicy”, “zrelaksowani pracownicy” i “niezaangażowani pracownicy”. Każdy z nich wykazuje inny poziom reakcji na podstawie wymiarów wymienionych powyżej (zob. tabela 1).

W porównaniu z innymi podtypami pracoholików, od “uzależnionych od pracy” oczekuje się, że będą perfekcjonistami, będą doświadczać wyższego poziomu stresu i częściej będą skarżyć się na problemy ze zdrowiem fizycznym.

Machlowitz twierdzi, że “tym, co odróżnia pracoholików, jest ich stosunek do pracy, a nie liczba godzin, które przepracowują”. Według niej definicja opiera się na “fizycznym dochodzie”, który jest oparty na odpowiedzialności, poczuciu sensu, możliwościach i uznaniu (nie pieniężnym).

W późniejszym okresie Buelens i Poelmans powtórzyli sześciopodtypową definicję pracoholików Spence’a i Robinsona i rozwinęli ją dalej, wyodrębniając “niechętnego pracowitego” jako dodatkowy podtyp, a także spekulując, że dodatkowym podtypem może być “wyalienowany profesjonalista”.

“Pracoholizm definiuje się również jako jednostkę, która spędza nadmierną ilość czasu w pracy, co prowadzi do pogorszenia relacji rodzinnych, społecznych i potrzeb rekreacyjnych. Twierdzi się, że pracoholika charakteryzują pewne specyficzne cechy, takie jak spędzanie znacznej ilości czasu bez uprzedzenia na czynnościach związanych z pracą, myślenie o pracy, gdy jej nie ma, oraz praca ponad wymagania organizacyjne lub ekonomiczne. Obrońcy koncepcji “pracy ponad wymagania organizacyjne lub ekonomiczne” uważają, że presja pracy organizacyjnej skłania ludzi do większej pracy, ale jeśli wysiłek ten wykracza poza logiczne oczekiwania, należy go uznać za pracoholizm.

Tak więc w organizacji pracoholicznej oczekuje się od ludzi “ciężkiej pracy”, ale jeśli oczekiwania te – oparte na kryteriach organizacji – nie są spełniane, pracownicy nie mają innego wyjścia niż odejść z pracy lub zostać zwolnieni. Rezultat wymagań organizacyjnych może być zatem różny. Zależy to od pracowników, ale jeśli nie mają oni innego wyboru niż zaakceptowanie spełnienia standardów organizacji pracoholicznej, zostaną odpowiednio uznani za pracoholika.

Stwierdzili oni, że można wyróżnić kilka wzorców pracoholizmu, które zostały przez nich sklasyfikowane:

• Pracoholik kompulsywnie uzależniony:

twierdzi się, że osoby, które są kompulsywnie uzależnionymi pracoholikami, będą najprawdopodobniej miały pozytywne związki z poziomem stresu, lęku, samopoczucia fizycznego i psychicznego oraz zdrowia, ale będą też miały negatywne związki z wydajnością pracy i satysfakcją z życia zawodowego. Można zinterpretować, że im bardziej pracownik jest kompulsywnie uzależnionym pracoholikiem, tym bardziej obniża się jego jakość życia.

• Pracoholik perfekcjonista:

Ogólnie rzecz biorąc, osoby cierpiące na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne wykazują osobowość perfekcjonistyczną. Dlatego perfekcjoniści mogą mieć problemy w relacjach w pracy, z rodziną i w życiu społecznym.

Mają bardzo wysokie wymagania wobec siebie i swoich celów, są nastawieni na sukces w pracy, a ich poziom stresu i niepokoju jest wysoki. W perspektywie długoterminowej perfekcjoniści mogą mieć niską jakość życia i dobre samopoczucie. Według Scotta i in. “perfekcjonistyczny pracoholik” będzie pozytywnie korelował z poziomem zdrowia fizycznego i psychicznego, stresem, antagonistycznymi relacjami interpersonalnymi, dobrowolną rotacją i absencją oraz niską wydajnością i satysfakcją z pracy. Naughton prezentuje ukierunkowane podejście do tego wzorca. Wyjaśnia on, że “pracoholizm” opiera się na dwóch wymiarach: “przymus obsesji” i “zaangażowanie w karierę”.

• Pracoholik zorientowany na osiągnięcia:

Jest bardzo prawdopodobne, że w dokumentacji medycznej pracownika można zauważyć zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. Pracownicy ci pozytywnie odnoszą się do problemów zdrowotnych, satysfakcji z pracy i życia, wydajności pracy, niskiej dobrowolnej fluktuacji i zachowań prospołecznych.

Hakanen i Peters zaproponowali inne podejście do definiowania pracoholizmu, porównując typologię pracoholików i pracowników zaangażowanych. Twierdzili oni, że pracoholicy są znacznie bardziej skłonni do inwestowania swoich zasobów – takich jak uwaga, emocje, czas i energia – w pracę, nawet jeśli szkodzi to ich życiu społecznemu i prywatnemu. Pracoholicy będą kontynuować ten wzorzec zachowania niezależnie od tego, czy odniosą porażkę, czy sukces. Zachowanie i sposób myślenia pracoholików koncentrują się na pracy nawet wtedy, gdy jej nie wykonują.

W literaturze naukowej koncepcja długich godzin pracy kojarzy się z Japonią, ponieważ powodem “długich godzin pracy” jest po prostu żądanie pracodawców lub pożądanie pracowników – jest to część problemu społeczno-kulturowego.

Dla Japończyków chodzi o wypełnianie obowiązków wobec społeczeństwa, które, jak uważają, należą się im samym i ich bytowi społecznemu.

Robinson zdefiniował cztery typy pracoholizmu:

• blamażysta: “który stawia sobie za cel, aby wykonać pracę perfekcyjnie lub wcale”;
• nieustępliwy: “którzy są kompulsywnie napędzani do szybkiej pracy i dotrzymywania terminów, i którym trudno jest przestać pracować”;
• delektujący się: “którego pochłania troska o szczegóły”; oraz
• osoby z deficytem uwagi: “którzy rozpoczynają liczne projekty/przedsięwzięcia, ale łatwo się nudzą i są niespokojni, nieustannie zmotywowani do poszukiwania kolejnych wyzwań”.

Czynniki, które wywołują i podtrzymują pracoholizm

Istnieje wiele czynników, które przypuszczalnie wywołują i podtrzymują pracoholizm. Pracoholizm może być związany z wewnętrznymi podstawowymi potrzebami psychologicznymi – autonomii i kompetencji. Wiadomo, że te podstawowe potrzeby wewnętrzne mają wpływ na kształtowanie zachowań ludzi. Dlatego pracoholizm może być skorelowany z tymi potrzebami. Na przykład, kiedy dana osoba czuje się niekompetentna, będzie usilnie starała się poczuć kompetentna, co również może być związane z pracą. Tak więc obsesja na punkcie pracy może być związana z niezaspokojonymi potrzebami. Z drugiej strony, istnieją badania wskazujące, że pracoholizm jest także związany z zachowaniami zewnętrznymi, takimi jak unikanie krytyki ze strony otoczenia.

W tym przypadku ludzie mają wysokie standardy i ambitne cele zawodowe, zawsze starają się wykonać swoją pracę jak najlepiej, unikając jednocześnie swoich przełożonych lub współpracowników, aby uniknąć krytyki. Takie podejście i zachowanie może być również związane z osobowością obsesyjno-kompulsywną. Poza tym wydaje się, że istnieje silny związek między osobowością a pracoholizmem.

Pitrowski i Vadanovich stwierdzili, że pracoholizm powstaje z integracji indywidualnych czynników, takich jak cechy osobowości oraz cechy domu i rodziny; obejmuje to role, obowiązki, wymagające czynniki wewnętrzne i zewnętrzne (takie jak uznanie za większe zarobki w domu lub w pracy).

Niektóre badania wyjaśniają etiologię pracoholizmu cechami osobowości takimi jak „neurotyzm”, „sumienność”, „narcyzm” i „perfekcjonizm”. Ponadto cechy osobowości „obsesyjno-kompulsja”, „zorientowanie na osiągnięcia”, „perfekcjonizm” i „sumienność” mają silny związek z pracoholizmem.

„Perfekcjonizm”, „zaabsorbowanie porządkiem”, „kontrola umysłowa i interpersonalna”, „otwartość” i „sprawność” to główne cechy osobowości obsesyjno-kompulsywnej.

W jednym z badań stwierdzono, że “sztywny perfekcjonizm” jest głównym składnikiem osobowości obsesyjno-kompulsywnej. Osoby z osobowością obsesyjno-kompulsywną chronicznie doświadczają różnych trudności w życiu społecznym i zawodowym. Ten typ osobowości może prowadzić do tego, że ludzie stają się pracoholikami. W jednym z badań stwierdzono, że w pracoholizmie dominują dwa aspekty osobowości obsesyjno-kompulsywnej: poczucie zwiększonej odpowiedzialności i cichy upór.

Również wyuczone wartości rodzinne i wewnętrzne wartości związane z pracą mogą mieć związek z pracoholizmem. Doświadczenia społeczno-kulturowe, takie jak stresujące dzieciństwo i wzmocnienia behawioralne obejmujące materialne lub niematerialne nagrody, doświadczenia systemu “zwycięzca bierze wszystko” oraz środowisko organizacyjne mogą być prekursorami pracoholizmu. “Radość z pracy”, “poczucie winy i niepokój, gdy się nie pracuje”, “obsesja na punkcie pracy” i “długie godziny pracy” są definiowane jako bezpośrednie prekursory pracoholizmu.

Ponadto, niektóre cechy socjodemograficzne mogą prowadzić do rozwoju pracoholizmu. Na przykład, stwierdzono, że pracoholizm jest mniej prawdopodobny wśród młodych pracowników fizycznych, jednak badanie wykazało, że nie znaleziono istotnych różnic w występowaniu pracoholizmu w zależności od płci, rasy czy wieku.

Ponadto Beiler-May zasugerowała, że w rzeczywistości kobiety są bardziej podatne na pracoholizm niż mężczyźni. Podobne różnice między płciami stwierdzono w innych badaniach.

W porównaniu z mężczyznami kobiety cierpią z powodu norm i ograniczeń społecznych, wraz z większą odpowiedzialnością za (dodatkowe obciążenie pracą). W szczególności zamężne pracownice mają tendencję do wykonywania drugiej rundy pracy w domu, biorąc odpowiedzialność za rodzinę i dzieci. Bariery te mogą uniemożliwiać kobietom spędzanie większej ilości czasu w pracy, a co za tym idzie rozwijanie pracoholizmu. Niemniej w innych badaniach twierdzi się, że mężczyźni pracują relatywnie dłużej, co może powodować, że będą pracoholikami .

Do wyjaśniania pracoholizmu wykorzystuje się również perspektywę poznawczą, modele uzależnień psychologicznych oraz teorie społeczne i teorie uczenia się. Zgodnie z perspektywą poznawczą, zakłada się, że “podstawowe poznania”, takie jak przypuszczenia, oczekiwania, atrybucje i myśli automatyczne, aktywują zachowania pracoholiczne. Dlatego też, jeśli pracownik ma niski obraz siebie i przekonanie, że ciężka praca czyni człowieka skutecznym, może przejawiać zachowania pracoholiczne.

Pozytywne poczucie własnej skuteczności również może być powiązane z wyjaśnieniem pracoholizmu. Jeśli pracownik uważa, że jego pozytywne poczucie własnej skuteczności jest większe w pracy niż poza nią (w domu lub w życiu towarzyskim), może traktować pracę priorytetowo.

W niektórych badaniach sprawdzano perspektywę poznawczą. Na przykład, wysokie poczucie własnej skuteczności było skorelowane z pracoholizmem, motywacja do pracy była ujemnie związana z poczuciem własnej wartości, a pasywne unikanie i reakcje depresyjne były związane z obsesyjnym dążeniem do pracy.

W badaniu przeprowadzonym na pracownikach administracyjnych jednego z uniwersytetów zbadano przekrojowy model strukturalny. Stwierdzono, że entuzjastyczni pracoholicy o wysokim poczuciu własnej skuteczności wykazywali wysoką autonomię, kompetencje umysłowe i emocjonalne, ale to z kolei prowadzi do późniejszego pracoholizmu.

Wielu badaczy z dziedziny uzależnień oczywiście twierdzi, że pracoholizm jest uzależnieniem.

Model uzależnienia medycznego wyjaśnia fizyczną zależność od substancji. W przypadku braku tej substancji osoby uzależnione odczuwają jej głód i mogą wykazywać objawy zespołu odstawienia. Dlatego naukowcy zajmujący się problematyką uzależnień twierdzą, że pojęcie pracoholizmu współgra z pojęciem uzależnienia.

Teoria uczenia się wyjaśnia pracoholizm, wykorzystując zasady normalnego uczenia się. Zgodnie z tą teorią, jeśli występują warunki sprzyjające pracoholizmowi, każdy może stać się pracoholikiem.

Zachowania pracoholików pojawiają się i są wzmacniane, jeśli podobne zachowania przynoszą pozytywne rezultaty, takie jak pochwały ze strony przełożonych i wzrost wynagrodzenia, lub jeśli doprowadziły do negatywnych rezultatów, takich jak konflikty w domu i znudzenie czasem wolny.

Teoria społecznego uczenia się wyjaśnia zachowania pracoholiczne: jeśli pracownik obserwuje i dostrzega korzyści wynikające z zachowań innych osób znaczących (np. członków rodziny, kierowników i liderów), które prowadzą do pozytywnych rezultatów, może to wpłynąć na zachowanie pracoholika, który naśladuje je, aby osiągnąć pożądane rezultaty.

Ponadto, niektórzy badacze uważają, że perspektywa rodzinna i wzmocnienie behawioralne, z perspektywy etiologicznej, odgrywają istotną rolę w rozwoju pracoholizmu. Na przykład, rodzina zajmuje centralne miejsce w życiu jednostki, gdzie kształtuje się i rozwija jej osobowość. Zdarzają się sytuacje, w których długie godziny pracy mogą równać się opiece nad rodziną, co jest postrzegane jako duża odpowiedzialność. Może się to przerodzić w pracoholizm.

Na przykład, w badaniu przeprowadzonym przez studentów stwierdzono, że studenci, którzy uzyskali wysoki wynik w skali pracoholizmu, opisywali swoich rodziców jako osoby ciężko pracujące i odwrotnie – ci, którzy uzyskali niski wynik w skali pracoholizmu. Z drugiej strony, wzmocnienia behawioralne, takie jak systemy nagród organizacyjnych, satysfakcja, skargi i komplementy, mogą prowadzić do pracoholizmu.

Skutki pracoholizmu

Pracoholizm ma wiele negatywnych konsekwencji. Dotyczą one w skrócie życia zawodowego, społecznego i rodzinnego oraz zdrowia fizycznego i psychicznego.

W dłuższej perspektywie wpływ pracoholizmu może negatywnie wpływać na jakość życia i samopoczucie.

Pracoholicy mają tendencję do borykania się z problemami rodzinnymi. Na przykład, pracoholicy doświadczają stosunkowo dużej ilości konfliktów na linii praca-rodzina, większego wyobcowania małżeńsko-partnerskiego, poczucia porażki, braku skuteczności w rozwiązywaniu problemów rodzinnych, osłych relacji z dziećmi i/lub współmałżonkiem, a dzieci rodziców pracoholików mają wyższy poziom problemów ze zdrowiem psychicznym, takich jak depresja i zewnętrzne umiejscowienie kontroli, w porównaniu z rodzicami niepracującymi.

Stwierdzono, że w porównaniu z mężczyznami, kobiety pracoholiczki stosunkowo rzadko wychodzą za mąż.

Badania wykazują, że negatywne wyniki życiowe wynikające z pracoholizmu można zaobserwować we wszystkich sferach życia.

Te negatywne skutki to:

• odczuwany wysoki poziom stresu,
• niska samoocena,
• niskie poczucie własnej skuteczności,
• niska satysfakcja z życia,
• problemy ze snem (np. bezsenność lub słaby sen),
• cierpienie psychiczne, niezadowolenie z kariery zawodowej,
• słabe wyniki w pracy,
• wypalenie zawodowe,
• większa liczba konfliktów na linii praca-rodzina.

Dodatkowo, badanie przeprowadzone w Hiszpanii potwierdziło negatywne konsekwencje omówione powyżej. Stwierdzono w nim, że cechy osobowości, takie jak zaangażowanie, obsesyjno-kompulsywność oraz niezadowolenie z życia i stylu życia, są silnymi czynnikami predykcyjnymi pracoholizmu.

Ponadto, inne negatywne konsekwencje pracoholizmu obejmują:

• słabe lub pogarszające się funkcjonowanie społeczne,
• korzystanie ze zwolnień lekarskich,
• wysokie ciśnienie krwi,
• ryzyko sercowo-naczyniowe,
• zaburzenia obsesyjno-kompulsywne,
• lęk,
• depresję,
• ból fizyczny.

W związku z tym wydaje się, że wewnętrzny obsesyjny popęd do pracy jest głównym elementem pracoholizmu, skorelowanym z wieloma negatywnymi konsekwencjami.

Ponadto stwierdzono, że pracoholizm jest:

• związany z obniżeniem dobrostanu psychicznego,
• zadowolenia z życia,
• postrzegania zdrowia i szczęścia,
• oraz deklarowanej przez siebie wydajności pracy.

Zapobieganie i leczenie pracoholizmu

Wydaje się, że występowanie pracoholizmu będzie miało tendencję wzrostową, dlatego:

• po pierwsze, kluczowe jest podjęcie działań mających na celu zapobieganie pracoholizmowi,
• po drugie, należy stosować skuteczne leczenie pracoholizmu, ale literatura na ten temat jest niewystarczająca ze względu na brak badań randomizowanych i eksperymentalno-kontrolnych. Istnieją jednak pewne podejścia do zapobiegania i leczenia, które są promowane w literaturze przedmiotu.

Zapobieganie pracoholizmowi wśród pracowników jest ważnym zagadnieniem. Jeśli chodzi o pracoholizm i jego konsekwencje, można zacząć od zwiększenia świadomości naukowców, pracodawców, pracowników, pracowników służby medycyny pracy i wszystkich innych członków społeczności.

Następnie w miejscu pracy należy regularnie stosować programy badań przesiewowych w celu diagnozowania potencjalnych pracoholików. Pracoholicy lub potencjalni pracoholicy powinni być objęci leczeniem i regularną obserwacją. Należy znaleźć czynniki predysponujące do pracoholizmu i w miarę możliwości je korygować, zwłaszcza, że niektóre czynniki mogą być trudne do skorygowania.

Sussman przedstawia jednak systematyczne podejście do zapobiegania pracoholizmowi.

Zasugerował, że zapobieganie pracoholizmowi powinno obejmować wszystkie dziedziny życia, w tym poziomy społeczeństwa, organizacji lub ról organizacyjnych, i indywidualne cechy. Możliwe przykłady skutecznej profilaktyki na poziomie społeczeństwa to zapewnienie możliwości ochrony i podkreślenia wagi równowagi „praca-rodzina-życie osobiste”, skłonienie pracodawców do zamykania miejsca pracy w czasie świąt państwowych w celu promowania potrzeby wypoczynku i zainteresowań osobistych, oraz stosowanie reklam publicznych i wirtualnych kampanii przeciwdziałających pracoholizmowi.

Na poziomie organizacyjnym w miejscu pracy można zastosować “Program pomocy pracownikom”. Pracowników należy zachęcać do korzystania z urlopów, co daje szansę na większe zaangażowanie w pracę i elastyczne pełnienie ról życiowych.

W miejscu pracy można stosować okresowe oceny w celu zbadania szczęścia pracowników, ich zadowolenia z pracy i potrzeb, co może być wykorzystane do rozwiązywania sytuacji, zanim się pogorszą.

Z punktu widzenia jednostki, należy zająć się cechami predysponującymi do pracoholizmu i zastosować skuteczne programy naprawcze. Na przykład, jednym z użytecznych rozwiązań może być promowanie przez pracodawców możliwości rekreacji, które ograniczają nakładanie się życia “praca-rodzina-personalne”.

Innym ważnym argumentem przemawiającym za zapobieganiem pracoholizmowi jest wpływ, jaki wywiera on na dzieci rodziców-pracoholików.

Dzieci te należy nauczyć, jak obserwować siebie pod kątem oznak rozwijającego się “pracoholizmu” – pomocne może być uczestniczenie w dyskusjach grupowych.

W literaturze przedmiotu omówiono kilka metod leczenia, które zostały podsumowane w opracowaniu Andreassena.

Po pierwsze, w leczeniu pracoholizmu należy przeprowadzić ocenę kliniczną. Następnie, spośród metod leczenia pracoholizmu, dobrze udokumentowana jest “Terapia poznawczo-behawioralna”, która okazała się skuteczna w przypadku uzależnień behawioralnych. Pomaga ona pracoholikom poprzez wyznaczanie granic; można na przykład stosować zasady zarządzania czasem.

Drugą metodą leczenia jest “Wywiad motywacyjny”. Program „Rozmowy motywacyjne” składa się z podstawowych zasad: „okazuj empatię, rozwijaj rozbieżności, odgrywaj rolę z oporem, unikaj kłótni i konfrontacji, wspieraj skuteczność” — izdolności do porozumiewania się— „otwarte pytania, afirmacje, refleksje i podsumowania” i strategie.

Inną metodą leczenia jest “psychologia pozytywna”. Metoda ta skupia się na mocnych stronach i pozytywnych ludzkich cechach, a nie na nieadekwatności i negatywności.

Czwartą i ostatnią metodą leczenia jest “Anonimowy Pracoholik”. Składa się ona z programu 12 kroków. Metodę tę można znaleźć na całym świecie w Internecie, a ludzie mogą odnieść korzyści, uczestnicząc w spotkaniach online i offline.

Pomimo dużego rozpowszechnienia pracoholizmu wśród osób pracujących, niewiele wiadomo na temat tego zagadnienia. Nadal nie ma zgody co do jego definicji na gruncie naukowym. Przyczyny popadania ludzi w pracoholizm są stosunkowo liczne i dość złożone, m.in. obsesyjno-kompulsywność, perfekcjonizm, narcyzm, środowisko społeczno-kulturowe, cechy rodzinne i organizacyjne (i tak dalej). Wydaje się, że istnieje duże zapotrzebowanie na badania podłużne i randomizowane badania kontrolne, które pozwoliłyby obserwować i badać zachowania i zdrowie pracoholików.

Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne  to zaburzenie psychiczne i behawioralne w którym dana osoba ma natrętne myśli i/lub odczuwa potrzebę wielokrotnego wykonywania pewnych czynności do tego stopnia, że ​​wywołuje to stres lub upośledza ogólne funkcjonowanie. Jak wskazuje nazwa zaburzenia, głównymi objawami zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych  są obsesje i kompulsje. Obsesje to uporczywe, niechciane myśli, obrazy mentalne lub popędy, które wywołują uczucie niepokoju , obrzydzenia lub dyskomfortu. Powszechne obsesje obejmują strach przed zanieczyszczeniem, obsesja na punkcie symetrii i natrętne myśli o religii , seksie i krzywdzie. Kompulsje to powtarzające się czynności lub procedury, które pojawiają się w odpowiedzi na obsesje. Typowe kompulsje obejmują nadmierne mycie rąk , sprzątanie , układanie rzeczy, liczenie , szukanie pocieszenia i sprawdzanie rzeczy. Wielu dorosłych z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi zdaje sobie sprawę, że ich kompulsje nie mają sensu, ale i tak je wykonują, aby złagodzić stres spowodowany obsesjami. Kompulsje pojawiają się tak często, zwykle zajmują co najmniej godzinę dziennie, że pogarszają jakość życia.

Autor: Ozlem Koseoglu Ornek i Nurcan Kolac