Komórki macierzyste, rewolucja w medycynie. Panaceum na długowieczność?

Ostatnia aktualizacja 28 lipca 2022

W dzisiejszych czasach w mediach, jak również na stronach medycznych pojawiają się często hasła – komórki macierzyste. Wiele osób myśli, że wie czym one są. Jednak gdy mają dać odpowiedź często nie uzyskuje się jej. Więc dobrze jest zacząć od podstaw.

Czym tak właściwie są komórki macierzyste? Są to pierwotne, niewyspecjalizowane komórki, które mają duże możliwości szybkiego namnażania się oraz doskonałe zdolności do przekształcania się w odpowiednie komórki tworząc w taki sposób tkanki. Za pomocą tego wykorzystuje się je od dawna w medycynie regenerując lub zastępując zniszczone komórki. Znajdują się one w sznurze pępowiny oraz w jej krwi.

Zaczynając od historii komórek macierzystych, to trzeba podkreślić, że pierwszym ich źródłem był szpik, wtedy najczęściej wykorzystywane do przeszczepienia były komórki z niego. Teraz wiele się zmieniło i głównym źródłem wykorzystywanym są komórki z krwi pępowinowej. Ciekawostką jest, że przeszczepianie komórek macierzystych jest również akceptowane przez Kościół. Dodatkowym miejscem gdzie komórki są przeszczepiane, to krew obwodowa pobierana od dawców po odpowiednich farmakologicznych zastosowaniach. Ciekawą rzeczą jest to, że komórki macierzyste powstają przez cały czas, następnie dojrzewają, potem po zapisaniu w materiale genetycznym obumierają. W miejsce tych powstają nowe komórki macierzyste.

Można je podzielić na cztery kategorie:

a) komórki totipotencjalne – są jedynymi komórkami, które mogą różnicować się do każdego typu komórek organizmów, co oznacza, że są w stanie stworzyć cały organizm. Dobrym przykładem takiej komórki jest komórka powstała w czasie zapłodnienia – czyli znana wszystkim zygota lub komórki powstające w późniejszych fazach zygoty, tak zwane blastomery.

b) komórki pluripotencjalne – są to komórki występujące następnie w wyniku zapłodnienia, czyli zygoty. Mają ode zdolność do powiązania się z trzema rodzajami składowymi występującymi w trakcie rozwoju, jeszcze przed urodzeniem. One także mogą dać początek każdej komórce, z wyjątkiem przekształcenia się ponownie w komórki totipotencjalne.

c) komórki multipotencjalne – tworzą się wyłącznie w zakresie pojedynczego listka zarodkowego. Komórki te mogą przetwarzać się w różnorodne komórki, ale wyłącznie w obrębie tego jedynego listka, z którego powstały. Takim przykładem może być, że w przypadku mezodermy tworzą komórki szpiku, krwi itp.

d) komórki unipotencjalne – ostanie komórki w rozwoju, kierują się tylko do jednego, do wąsko określonego rodzaju komórek dojrzałych, zachowując zdolność podziału.

O komórkach macierzystych zrobiło się głośno w ostatnim czasie, a kiedy wykorzystano je po raz pierwszy, w jaki sposób? Czy to było niedawno? Ciekawą informacją jest to, że komórki macierzyste zostały wykorzystane z doskonałym sukcesem w roku 1988 we Francji. Przeszczep wykonali amerykańscy lekarze Hal Broxmeyer i Joanna Kurtzberg w paryskiej klinice. Pacjentem był mieszkaniec USA, chłopiec chory na wrodzoną niedokrwistość. Ciekawostką było to, że przeszczepiono jemu krew pępinową nowonarodzonej siostry. Po kilkunastu latach przeszczep komórek został wykonany po raz pierwszy w Polsce. W roku 2007 użyto krwi z PBKM. Mówi się, że do roku 2015 przeszczepiono ponad 40 000 razy komórki macierzyste z krwi pępowiny, przy tym ratując życie czy też zdrowie.
Dawniej jak wspomniałam komórki macierzyste przeszczepiane były ze szpiku, jednak zauważono, że powstaje ich o wiele więcej w krwi pępowinowej, dlatego to częściej z niej wykorzystywane są komórki w ratowaniu życia i zdrowia człowieka. Aktualnie medycyna idzie do przodu, a wszelkie zabiegi wykonane z komórkami macierzystymi są standardowym sposobem na leczenie, a nawet ratowanie życia.
Aktualnie medycyna daje wiele możliwości i co chwilę słyszy się, że lekarze odkryli nowe informacje na temat komórek macierzystych. Naukowcy co chwilę podają interesujące informacje. Doskonałym przykładem mogą być dobre wyniki terapii naukowców z Uniwersytetu w Louisville, Brigham and Women’s Hospital w Bostonie i Uniwersytetu Harvarda zastosowanej u kobiety po zawale serca. Poza tym robione są badania nad wykorzystaniem komórek, np. w leczeniu stwardnienia rozsianego, chorób wątroby, tocznia itp.
Mnóstwo ludzi nie ma świadomości, że takie komórki macierzyste wykorzystywane są w ogromnej ilości w leczeniu najróżniejszych chorobach, jak chociażby:

– ostre białaczki
(np. ostra białaczka limfoblastyczna, ostra białaczka szpików),

– choroby spowodowane defektem komórki macierzystej
(np. niedokrwistość aplastyczna (ciężka), niedokrwistość Fanconiego),

– białaczki przewlekłe
(np. przewlekła białaczka szpikowa (CML), przewlekła białaczka limfatyczna (CLL), młodzieńcza przewlekła białaczka szpikowa),

– choroby związane z zaburzeniami albo brakiem funkcji enzymów
(np. choroba Krabbego, choroba Gauchera, choroba Niemanna-Picka, choroba Wolmana),

– dziedziczne zaburzenia układu odpornościowego
(np. zespół nagich limfocytów, zespół Omenna, ciężka złożona niewydolność układu odpornościowego, SCID z niedoborem deaminazy adenozynowej),

– choroby komórek plazmatycznych
(szpiczak mnogi, białaczka plazmocytowa, makroglobulinemia Waldenströma),

– różne nowotwory złośliwe
(rak piersi, mięsak Ewinga, rak nerki)

i inne.

Tak samo jak zgoda na transplantację organów, tak samo „bankowanie” krwi pępowinowej może uratować życie drugiemu człowiekowi. Co to znaczy, że pozwalając na pobranie krwi pępowinowej i bankowanie zawartych w nich komórek macierzystych specjaliści zyskują dostęp do wykorzystania ich przy różnych terapiach. Ważną kwestią w rodzinnym bankowaniu krwi jest możliwość wykorzystania tych komórek u każdego z członków, dziecka, rodziców itp. Przez to przy wystąpieniu ciężkiej choroby istnieje większe prawdopodobieństwo na wyleczenie jej.
Nie mamy pewności jak gospodarka chorób się rozwinie i jakie schorzenia dosięgną nasze rodziny. Trzeba podkreślić, że komórki macierzyste są już wykorzystywane w leczeniu 80 chorób, przede wszystkim onkologiczne i hematologiczne, ale nie wiemy co przyniesie przyszłość. Jak wspomniałam komórki mogą jednocześnie pomóc dziecku, jak także rodzicom. Ciekawostką jest to, że istnieje tylko jednorazowa możliwość pobrania tych komórek, ale można wykorzystywać je nawet po długotrwałym przechowywaniu. Wszelkie badania dowodzą, że tego typu zachowanie krwi pępowinowej jest wielką gwarancją i metodą na zabezpieczenie całej rodziny.

Jednak istnieje ograniczenie, jest to zbyt mała ilość krwi, którą można pobrać głównie ze sznura pępowinowego oraz łożyska. Ale na szczęście naukowcy znaleźli na to rozwiązanie, ponieważ do przeszczepów można przeznaczyć więcej niż jedną porcję krwi i nie musi to być wyłącznie krew pępowinowa, bo można ją pobrać np. ze szpiku. W roku 2007 wykonano po raz pierwszy taki przeszczep z Polskiego Banku Komórek Macierzystych.
Zachowywanie komórek w PBKM jest doskonałym wsparciem w razie jakiejkolwiek sytuacji życiowej. Trzeba jednak podkreślić to, że takie badania są kosztowne. Niestety cały koszt jest pokrywany przez rodziców. Jak na razie nie ma pomysłów na refundację. Może z czasem się to zmieni.
Czy jednak komórki macierzyste wykorzystywane są wyłącznie w ratowaniu życia? Okazuje się, że nie! Ogromną rolę odgrywają również w medycynie estetycznej. Co warto wiedzieć na ten temat? Otóż w odróżnieniu od zawartych poprzednio informacji w medycynie estetycznej wykorzystywane są już dojrzałe komórki. Dlaczego? Odpowiedź jest bardzo prosta, ponieważ takie komórki są pozyskiwane bezpośrednio od dorosłego pacjenta. Ma to wiele plusów, pierwszy, że takie pobrane komórki nie budzą kontrowersji, a druga kwestia jest taka, że dużo łatwiej pracować na dojrzałych „osobnikach”, gdyż lekarz wie czego się spodziewać. A najważniejszym atutem jest to, że komórki są nasze własne czyli biozgodne.
Powiedzmy, że pierwsze kwestie zostały rozwiązane, ale jak się mają komórki do tej medycyny? Otóż, komórki macierzyste są bardzo plastyczne, poza tym mają duże jądra, które umożliwiają wypełnienie niemal całą objętość. Dodatkowo mają zdolność do podążania do komórki bądź tkanki chorobowej. Mają zdolność wysyłania i odbierania bodźców, co umożliwia na odpowiednie i szybkie wykrycie problemu uszkodzonej tkanki. Komórki macierzyste są doskonałym sposobem na odmłodzenie. Jednak trzeba się uzbroić w cierpliwość, ponieważ proces pobierania i przetwarzania jest długotrwały. Po pobraniu komórek można uzyskać preparat autologiczny, który następnie zostaje podany przez lekarza za pomocą igły lub kaniuli. Komórki w takiej sytuacji rozpoznają środowisko i mogą bez problemu dostosować się do danych tkanek. Efektem jest „inteligentna” odbudowa, która odmładza. Z pomocą takiego zabiegu zmarszczki zostają wygładzone, twarz wygląda młodziej oraz świeżo, opadające powieki znikną, wszelkie bruzdy na policzkach zostaną wygładzone. Dodatkowo trzeba podkreślić, że poprawa wyglądu następuje stopniowo, a niesie się z tym to, że nie zostaje uszkodzona ani skóra ani żadna inna tkanka. Taki zabieg wykonuje się jednorazowo, ale trzeba się liczyć z tym, że po nim nie można wykonywać innych zabiegów estetycznych.

Większość osób decyduje się na upiększenie swojej twarzy, jednak komórki można wykorzystać również do odmłodzenia naszych ciał. Takie jednorazowe pobranie komórek od nas może zaraz odmłodzić twarz, dłonie, dekolt czy szyję. Komórki macierzyste są doskonałym rozwiązaniem dla poszukujących odmłodzenia.

Podsumowując temat Komórki macierzyste, rewolucja w medycynie. Panaceum na długowieczność? Aktualnie z pomocą komórek macierzystych pobranych z krwi pępowinowej możemy uratować wiele żyć. Daje to mnóstwo możliwości oraz nadziei na lepsze jutro. Z czasem komórki macierzyste mogą uratować niejedną osobą, chociaż już to zrobiły. Poza tym komórki macierzyste mają swoje doskonałe zastosowanie w medycynie estetycznej. Trzeba jednak pamiętać, że medycyna idzie ku przyszłości, a wraz z nią nowoczesne sposoby leczenia i nie tylko. Kto wie co może zdarzyć się za jakiś czas? Być może komórki macierzyste staną się jednym z lepszych rozwiązań na wyleczenie poważnych chorób. Miejmy też nadzieję, że koszta pobrania ich będą o wiele mniejsze. Możliwe, że przyszłość leży w komórkach macierzystych.