Projekt „Dzieciństwo bez próchnicy” w Pytaniach i Odpowiedziach

Ostatnia aktualizacja 28 lipca 2022

1. Na czym polega projekt „Dzieciństwo bez próchnicy”, do kogo jest skierowany?

Projekt „Dzieciństwo bez próchnicy” to największy ogólnopolski program profilaktyczno-edukacyjny, który skierowany jest do szerokiego grona odbiorców – dzieci w wieku 0-5 lat, rodziców, opiekunów, nauczycieli, pediatrów, pielęgniarek i położnych. Zależy nam, aby dotrzeć zarówno do najmłodszych, jak również osób z ich otoczenia, które mają wpływ na rozpowszechnienie wiedzy i kształtowanie dobrych nawyków służących zdrowiu jamy ustnej. Dlatego też nasz projekt realizujemy dwutorowo. W ramach edukacji bezpośredniej, edukatorzy prowadzą w przedszkolach zajęcia dla dzieci, demonstrując w jaki sposób prawidłowo dbać o zęby. Specjalne lekcje przeznaczone są również dla rodziców. Z kolei w ramach edukacji pośredniej to nauczyciele biorą udział w szkoleniach, w trakcie których przyswajają wiedzę o higienie jamy ustnej i wyrabianiu właściwych, codziennych nawyków. W kolejnych latach, korzystając z materiałów, prowadzą zajęcia według opracowanego scenariusza. W edukowaniu dzieci pomaga Królik Pampiś – maskotka projektu, który wprowadza najmłodszych w świat zdrowych zębów.

a) Dlaczego taka grupa docelowa (dlaczego dzieci akurat w tym wieku) ?

Wynika to z badań epidemiologicznych, które plasują Polskę na jednym z pierwszych w Europie krajów pod względem częstotliwości występowania próchnicy wśród dzieci. Cierpi na nią prawie 58% trzylatków i aż 85% sześciolatków. Tylko 15% zębów przedszkolaków dotkniętych przez próchnicę jest leczone, gdy na zachodzie Europy wskaźnik ten wynosi ok. 80%.

Złe wskaźniki mają oczywiście wiele przyczyn, ale przede wszystkim wynikają z niskiego poziomu wiedzy, głównie rodziców, utrwalonych, szkodliwych nawyków oraz bagatelizowania znaczenia higieny jamy ustnej i chorób zębów. Rodzice są często nieświadomi tego, że to jak dbają o zęby swoich dzieci w pierwszych latach ich życia, będzie rzutowało na stan ich uzębienia stałego. Sytuację pogarsza niezdrowa, bogata w cukry dieta najmłodszych. Wciąż pokutują także błędne przekonania, że o zęby mleczne nie trzeba dbać czy że pierwsza wizyta u dentysty powinna odbyć się dopiero, gdy nadejdzie ból lub inne dolegliwości. Rodzice i opiekunowie są więc równie ważną grupą odbiorców projektu co same dzieci.

Warto również pamiętać, że w walce z próchnicą nie może zabraknąć aktywnego udziału takich instytucji jak przedszkola, w których dzieci uczą się prawidłowych postaw i spędzają znaczną część dnia. Dlatego muszą one zarówno włączyć się w naukę dbania o jamę ustną, jak również zapewnić podopiecznym warunki do mycia zębów pod nadzorem nauczycieli. O tym jak powinno wyglądać szczotkowanie w przedszkolu można przeczytać m.in. na stronie Generalnego Inspektoratu Sanitarnego. W naszym projekcie placówki przedszkolne stanowią bardzo ważne ogniowo rozpowszechniania wiedzy o zdrowiu jamy ustnej. To w nich właśnie uczymy zarówno dzieci, jak i rodziców oraz nauczycieli.

b) Czy były prowadzone badania, które wykazały potrzebę realizacji tego projektu?

Potrzeba realizacji projektu wynikała z  badań, w tym zleconego przez Ministerstwo Zdrowia Monitoringu Stanu Zdrowia Jamy Ustnej, które jednoznacznie wskazywało na dramatyczną sytuację dotyczącą występowania próchnicy w naszym kraju. Stan zębów populacji polskich dzieci, w odniesieniu do promowanych przez WHO celów zdrowia jamy ustnej, przedstawiał się fatalnie, i to zarówno biorąc pod uwagę założenia na rok 2000, jak i2010. Wobec bardzo wolnego postępu w walce z próchnicą w Polsce, wątpliwe było osiągnięcie do 2020  zalecanego przez WHO poziomu 80% wolnych od próchnicy dzieci w wieku 6 lat.

Ponadto, w ramach projektu, w Poznaniu zrealizowany został cykl badań klinicznych obejmujących dzieci w wieku 5 lat. Ponad 200 przedszkolaków przeszło badania stanu jamy ustnej. W 2016 r. zostanie przeprowadzona kolejna tura badań, a zebrane wyniki zaprezentowane zostaną 23 listopada 2016 r. podczas konferencji zamykającej Projekt.

c) Obszar działania projektu, czy wszystkie placówki w Polsce mogą brać w nim udział?

Projekt realizowany jest na terenie całej Polski przez Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu oraz sieć Partnerów – uczelni medycznych. Wszystkie przedszkola mogą zgłosić chęć udziału w programie.

d) Jak można dołączyć do projektu?

Aby zgłosić udział w projekcie należy zarejestrować przedszkole na stronie internetowej www.zebymalegodziecka.pl oraz wysłać formularz zgłoszeniowy pocztą do Partnera odpowiedzialnego za realizację projektu w danym województwie.

2. Jakie korzyści przynosi projekt? Jakie są dotychczasowe efekty projektu?

Przede wszystkim jest to projekt o bardzo szerokim zasięgu – docelowo ma w nim wziąć udział około 300 tys. przedszkolaków. Jesteśmy już blisko osiągnięcia założonych wskaźników. Do tej pory w szkoleniach prowadzonych w ramach „Dzieciństwa bez próchnicy” uczestniczyło 205 tys. dzieci i 141 tys. rodziców.

Bezpośrednimi i pośrednimi działaniami edukacyjnymi do tej pory objętych zostało 11 tys. nauczycieli przedszkolnych. Z kolei edukacja najmłodszej grupy docelowej – dzieci w wieku od 0 do 2 lat prowadzona jest przez pielęgniarki i położne. Materiały edukacyjne rozpowszechniane są także przez lekarzy pediatrów podczas wizyt kontrolnych najmłodszych pacjentów. Dotąd w ramach Projektu w szkoleniach skierowanych do białego personelu uczestniczyło już 1198 pielęgniarek i położnych oraz 285 pediatrów.

Pełne podsumowanie efektów działań prowadzonych w ramach projektu nastąpi na konferencji zamykającej.

Skala projektu i włączenie do niego różnych grup odbiorców to zdecydowanie jedne z największych jego zalet. Na korzyść działa również współpraca z wieloma ekspertami z dziedziny stomatologii, którzy zasiadają w Radzie Programowej oraz pełnią rolę konsultantów. Patronat  Honorowy nad Projektem „Dzieciństwo  bez  próchnicy” objęły czołowe instytucje medyczne: Ministerstwo Zdrowia, Polskie Towarzystwo Stomatologiczne, Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych oraz Pierre Fauchard Academy. Program realizowany jest z kolei przez uczelnie medyczne, a ich autorytet przekłada się na duże zaufanie rodziców i dyrektorów przedszkoli.

3. Czy jest duże zainteresowanie projektem? Czy przedszkola są chętne żeby brać w nim udział?

Zainteresowanie programem jest bardzo duże, do tej pory wzięło w nim udział ponad 5700 placówek, a zakładany cel to 6735. Przedszkola chwalą staranie przygotowane materiały informacyjne i scenariusz lekcji, które sprawiają, że zajęcia profilaktyczne mają formę zabawy i lepiej angażują najmłodszych. Dzięki uczestnictwu w projekcie nauczyciele zostają wyposażeni w narzędzia do praktycznej pracy z podopiecznymi.

4. Jaka jest reakcja rodziców na tego typu działania?

Projekt ma bardzo pozytywny odbiór wśród rodziców, którzy nie tylko chętnie zgadzają się na udział swoich dzieci w zajęciach, ale często sami uczestniczą w szkoleniach z edukatorem. Doceniają przede wszystkim wyczerpującą i rzetelną wiedzę, jaka przekazywana jest w ramach projektu. Na co dzień docierają do nich bowiem rozbieżne informacje na temat higieny jamy ustnej, nie wiedzą, które z nich są właściwe. Dzięki projektowi, mają do dyspozycji pewne źródło i materiały opracowane przez najlepszych specjalistów w dziedzinie stomatologii w kraju. Poza tym dzieci otrzymują również zestaw składający się z pasty, szczoteczki i specjalnego „paszportu”, który wykorzystywany jest w opiece stomatologicznej i rejestracji danych o problemach stomatologicznych.

5. W jaki sposób projekt jest finansowany?

Projekt jest finansowany w 85% ze Szwajcarskiego Program Współpracy z Nowymi Krajami członkowskimi Unii Europejskiej, a pozostałe 15% zapewnia przez Ministerstwo Zdrowia.