Człowiek jest mocno związany ze środowiskiem. W tym środowisku bardzo blisko niego żyją zwierzęta. Naukowcy zbadali, że spośród 1400 czynników patogenicznych atakujących człowieka, aż 60 % pochodzi od zwierząt. Wśród nich są wirusy grypy. Grypa zatem prawdopodobnie jest tak samo stara jak człowiek, albo otaczające go zwierzęta. Ale uwaga: człowiek może zarazić się grypą od otaczających go zwierząt, ale z takim samym prawdopodobieństwem może zarazić zwierzęta, z którymi się styka.
Dlaczego? Bo wirus gryp jest plastyczny. Ma specyficzną budowę, która umożliwia mu przystosowanie się do życia w różnych warunkach, czyli w organizmach różnych gatunków zwierząt. Ta budowa umożliwia także tworzenie nowych szczepów, co jak wiadomo bardzo utrudnia walkę z nimi, bowiem uodporniają się na leki. Naukowcy wyliczyli, że jeśli w organizmie człowieka spotkają się dwa różne szczepy grypy, to mówiąc potocznie skrzyżują się, ale ich krzyżówek może być aż 153!
Dla człowieka najgroźniejszy jest szczep ptasiej grypy oznaczony jako H5N1. Od 2003 r. odnotowano na całym świecie 626 przypadków zachorowania na niego. Ale uwaga, aż 60 % zachorowań zakończyło się śmiercią. Na najgroźniejszy dla człowieka szczep świńskiej grypy zachorowało w ostatnich latach na świecie 547 osób. 61 % miało kontakt ze świniami. Zmarło 101.
Jak to więc z tą grypa jest?
– Zakładano przez długi czas, że ważnym ogniwem w przenoszeniu ptasiej grypy na człowieka tzw. mikserem są świnie. Badania dowiodły jednak, że świnie nie są bardziej podatne od człowieka na ptasią grypę i nie one przenoszą ją na ludzi. To że ludzie chorują na grypę ptasią lub świńska jest skutkiem zbyt bliskiego kontaktu ze zwierzętami. Prawdopodobnie wirusy grypy będą towarzyszyć ludziom zawsze – konkluduje prof. Iwona Markowska-Daniel.
Czy grypy ptasiej i świńskiej zatem trzeba się bać?
Nie za bardzo, bo jak widać atakuje rzadko i pandemii w rodzaju hiszpanki z 1919 r., w czasie której na świecie zmarło od 50 do 100 mln ludzi nie wywołuje. Ale jeśli ktoś już zachoruje to szanse na zejście śmiertelne ma duże. Pocieszeniem dla ludzkości jest to, że krzyżówki szczepów nie są trwałe. Czy warto się szczepić przeciw grypie, skoro żyje tak wiele jej różnych szczepów? Warto, bo szczepienie daje odporność krzyżową, czyli na wybrany wirus i wiele z nim skrzyżowanych.
prof. Iwona Markowska-Daniel z Państwowego Instytutu Weterynaryjnego w Puławach
