Stomatolog chce więcej a zęby kruszeją

Ostatnia aktualizacja 28 lipca 2022

Z racji, że trudno nie zauważyć ciągłych Apeli trwających od ubiegłego roku(ostatni wczoraj) polskiej Naczelnej Izby Lekarskiej do: Ministra Zdrowia i płatnika za świadczenia medyczne podmiotom medycznym tj. Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), w dziedzinie wycen dla Stomatologów, że są one niewystarczające, postanowiliśmy podjąć temat stomatologiczny.

A że portal jest także dla Pacjentów, popytaliśmy trochę w social mediach o usługi stomatologiczne i wnioski z nich płyną takie, że klasa średnia Polaków ocenia usługi stomatologiczne odpłatne bez refundacji za bardzo drogie (nie odstają one od pozostałych państw OECD) a refundowane przez NFZ na granicy egzystencji i satysfakcji.

W niedalekiej przyszłości napiszemy, ile kosztuje utrzymanie gabinetu stomatologicznego w Polsce (kwalifikacje, wynajem pomieszczeń, podatki, zakup materiałów, urządzeń, zatrudnienie personelu itp. w dużej i małej miejscowości), ale tym razem o czym innym.

Ludzkie zęby są najtwardszą substancją w ludzkim ciele, która podkreśla urodę człowieka. Jest to bardzo ważna struktura, która pomaga w przeżuwaniu pokarmu w celu jego mechanicznego rozdrobnienia poprzez cięcie i miażdżenie w celu przygotowania do połknięcia i strawienia. Pomaga również w mówieniu i artykulacji słów. Ludzkie zęby składają się z 20 zębów pierwotnych (“dziecięcych” lub “mlecznych”) u dzieci i 32 zębów stałych u dorosłych.

Zęby dzielą się na siekacze, kły, zęby przedtrzonowe i trzonowe.

Siekacze służą przede wszystkim do cięcia pokarmu na kawałki, kły do rozrywania tkanek pokarmu, a zęby trzonowe pomagają rozdrabniać pokarm na mniejsze substancje.

Zęby są ważne również ze względów kosmetycznych. Wiele zabiegów stomatologicznych nie polega na wypełnianiu i usuwaniu zębów, ale rzeczywiście w dzisiejszych czasach ludzie zwracają się do stomatologii estetycznej, aby poprawić, wyprostować, rozjaśnić, zmienić kształt i naprawić zęby.

Dziedzina stomatologii estetycznej obejmuje zakładanie licówek, mostów koronowych, implantów, wypełnień w kolorze zębów oraz zabiegi wybielania zębów.

Utrata zębów

Zjawisko wypadania zębów zaczyna się już w dzieciństwie. Młody chłopak lub dziewczyna traci zęby mleczne, które ulegają wypadaniu w odpowiedzi na zęby stałe, które zaczynają się rozwijać pod nimi. Utrata zębów pierwotnych rozpoczyna się około szóstego roku życia i trwa do 12 roku życia. Najbardziej wrażliwe zęby pierwotne to górne i dolne siekacze boczne, które wypadają w wieku 7-8 lat, oraz górne kły, które wypadają w wieku 10-12 lat. Jedynie górne i dolne pierwsze zęby trzonowe wyrzynają się w wieku 9-11 lat, a górne i dolne drugie zęby trzonowe wyrzynają się w wieku 10-12 lat.

Patologiczna utrata zębów

Utrata zębów jest stanem, który postępuje wraz z wiekiem. Dochodzi do niej w wyniku zaburzeń mechanicznych i nieprawidłowych sił działających podczas procesu żucia twardych substancji, urazów itp. Do utraty zębów stałych może również prowadzić kilka schorzeń, takich jak nieleczona próchnica zębów i poważne choroby przyzębia. Próchnica zębów jest główną przyczyną utraty zębów. Jest ona spowodowana zwiększonym zaleganiem płytki nazębnej na zębach, a następnie inwazją bakterii na płytkę. Ostatecznie prowadzi to do próchnicy i powstawania ubytków. Nieleczone ubytki w zębach przez dłuższy czas prowadzą do rozpadu zęba. Inwazja bakterii i zaleganie płytki nazębnej wpływa również na dziąsła i kości przylegające do zęba, które tracą zdolność do utrzymania zęba. Struktury przyzębia są tkankami, które podtrzymują zęby i ich umocowanie w kości. Choroby dziąseł i kości są spowodowane inwazją bakterii na zęby i zaleganiem płytki nazębnej. Skutkuje to chorobami dziąseł prowadzącymi do zapalenia przyzębia i oderwania struktur podporowych zębów, a w końcu do ich utraty. Dlatego też dbałość o higienę jamy ustnej jest jedynym środkiem zapobiegawczym, który pozwala uniknąć utraty zębów.

Właściwa higiena jamy ustnej to proces polegający na prawidłowym szczotkowaniu zębów dwa razy dziennie pastą z fluorem i częstym używaniu nici dentystycznej. Regularne wizyty kontrolne u dentysty co 6 miesięcy mogą zapewnić dobry stan zębów i zapobiec ich utracie.

Urazy mechaniczne i utrata zębów

Istnieje kilka schorzeń, takich jak bruksizm, zwany inaczej zgrzytaniem zębami, które występują podczas snu. Schorzenie to jest bardzo powszechne u osób, które mają tendencję do budzenia się w nocy z powodu wysiłku. Zgrzytanie zębami zwiększa zużycie zęba i powoduje urazy mechaniczne. Zgrzytanie zębami zwiększa zużycie zęba i powoduje urazy mechaniczne. Ryzyko złamania zębów jest powszechne u sportowców, zwłaszcza u piłkarzy i bramkarzy.

Raporty z badań twierdzą, że palenie tytoniu jest kolejną ważną przyczyną utraty zębów. Raporty z takich krajów, jak Stany Zjednoczone, Niemcy i Japonia, wykazują silny związek między paleniem papierosów a utratą zębów. Palenie tytoniu osłabia odporność organizmu na infekcje i powoduje immunosupresję. Utrudnia to ochronę przed infekcją dziąseł, a leczenie trwa dłużej. Raporty ujawniają, że choroby ogólnoustrojowe również mają związek z utratą zębów. Choroby, takie jak choroby układu krążenia, cukrzyca, nowotwory i osteoporoza, również prowadzą do trwałej utraty zębów ze względu na ich wtórne powikłania. Dlatego też utrata zębów nie jest związana wyłącznie z niewłaściwą higieną jamy ustnej, ale także ze złym utrzymaniem ogólnego stanu zdrowia.

Możliwości leczenia brakującego zęba

Brak zęba stałego to przykra dolegliwość. Od wielu lat możliwości leczenia brakujących zębów są następujące: implanty stomatologiczne, stałe mosty protetyczne, ruchome protezy częściowe.

Implanty stomatologiczne są uważane przez stomatologów za najlepszą opcję zastąpienia pojedynczego zęba. Procedura ta polega na chirurgicznym zamocowaniu tytanowego metalowego słupka lub ramy w górnej lub dolnej szczęce wraz z zamocowaniem zastępującego go brakującego zęba. Implant stomatologiczny działa jak stała podstawa dla zastępowanego zęba. Procedura ta jest bardzo korzystna, ponieważ zastąpiony implant stomatologiczny przypomina naturalny ząb i może przetrwać dziesiątki lat. Działa on również niezależnie i nie narusza sąsiadującego z nim prawidłowego zęba.

Kolejną opcją leczenia jest stały most protetyczny. Polega on na wypełnieniu luki po utraconym zębie za pomocą protezy lub sztucznego zęba. Proteza ta jest mocowana do sąsiednich zębów i przyklejana na miejscu za pomocą cementu stomatologicznego. Ruchoma proteza częściowa składa się z zębów zastępczych, które są mocowane do naturalnie wyglądającej różowej podbudowy. Naturalne zęby stabilizują i utrzymują ruchomą plastikową podbudowę na swoim miejscu. Różowa podbudowa jest zaprojektowana w taki sposób, aby pasowała do koloru dziąseł i normalnych zębów.

Implanty stomatologiczne

Implant dentystyczny to materiał umieszczany w / lub na tkankach jamy ustnej, który pomaga w utrzymaniu protezy jamy ustnej. Idealny materiał na implanty powinien posiadać następujące cechy.

Powinien być biokompatybilny i posiadać odpowiednią wytrzymałość, sztywność, dobrą odporność na korozję oraz odporność na ścieranie i złamania. Zasady projektowania implantu stomatologicznego powinny być w dużym stopniu zgodne z fizycznymi właściwościami materiału. Materiały, z których wykonuje się implanty stomatologiczne, można rozpatrywać w zależności od ich składu chemicznego i reakcji biologicznych. Wiele publikacji mówi, że implanty stomatologiczne mogą być wykonane z metali, ceramiki lub polimerów.

Tytan i jego stopy

Według Amerykańskiego Towarzystwa ds. Badań i Materiałów istnieje sześć różnych rodzajów tytanu, które są powszechnie dostępne jako biomateriały do implantów. Są to tytan klasy I, II, III, IV Cp Ti, różne kombinacje tytanu, aluminium, takie jak stop alfa-beta zawierający 6% Al i 4% V, stop tytanu alfa-beta zawierający 6% aluminium i 7% niobu, stop tytanu alfa-beta z metalami z grupy metali nieżelaznych. Właściwości fizyczne i mechaniczne, takie jak wytrzymałość na rozciąganie i osseointegrację, moduł sprężystości, nietoksyczność, są zupełnie różne dla różnych stopów. Najważniejsza właściwość związana jest z pozostałościami tlenu w metalach, a dwa pozostałe stopy tytanu są uważane za stopy o bardzo niskiej zawartości substancji pośrednich. Spośród wszystkich dostępnych stopów, komercyjnie przygotowane stopy czystego tytanu są ogólnie uważane za czyste i wymieniane jako tytan klasy I, klasy II, klasy III i klasy IV i mają szerokie zastosowanie w produkcji implantów. W procesie tym uwzględnia się również niektóre pierwiastki śladowe, takie jak węgiel, tlen, azot i żelazo. Mimo że tytan posiada wiele właściwości wzmacniających, dane naukowe podają, że wywołuje on silniejszą reakcję u człowieka, powodując reakcje nadwrażliwości, nieudane implanty ze zwiększonym stężeniem tytanu w tkankach okołoimplantacyjnych, węzłach chłonnych i tkankach płucnych na podstawie modeli zwierzęcych, alergię na tytan w postaci pokrzywki, świądu błon śluzowych lub skóry, atopowego zapalenia skóry, słabe gojenie się złamań, martwicę i immunosupresję oraz osłabienie tytanu wszczepionego ortopedycznie.

Ceramika

Ceramika jest szeroko stosowana jako powłoka implantów stomatologicznych i była pierwszym materiałem wprowadzonym w stomatologii implantologicznej. Hydroksyapatyt jest jednym z najbardziej znanych materiałów biokompatybilnych, powszechnie stosowanym jako powłoka dla implantów metalowych. Powłoki hydroksyapatytowe zapewniają dobrą wytrzymałość między kością a implantem. Zapewnia to większą stabilność implantu i poprawia gojenie kości sąsiadującej z implantami. Zastosowanie hydroksyapatytu poprawia zdolność do osteointegracji i zwiększa tempo rehabilitacji pacjentów. Ta metoda implantacji skraca czas od wprowadzenia implantu do jego ostatecznej odbudowy. Istnieją różne metody powlekania hydroksyapatytu na implantach, takie jak powlekanie zol-żel, osadzanie elektroforetyczne, natryskiwanie plazmowe, napylanie jonowe i wytrącanie biomimetyczne. Materiały ceramiczne, które są stosowane do wszczepiania implantów dentystycznych i ich powlekania to: hydroksyapatyt (HA), fosforan trójwapniowy, fluorapatyt (FA), fosforan czterowapniowy, pirofosforan wapnia, szczotlit, bioglinki, tlenek glinu, tlenek cyrkonu itp.).

Metale jako implanty dentystyczne

W dziedzinie implantologii stomatologicznej metale są wybierane na podstawie czynników obejmujących właściwości biomechaniczne, właściwości obróbki mechanicznej i wykończenia powierzchni. Obecnie metale takie jak Co-Cr, stal nierdzewna i złoto są już dość przestarzałe w branży implantów stomatologicznych, a dostępne metale dentystyczne to stopy tytanu i cyrkonu. Niektóre elementy implantów stomatologicznych, takie jak śruby łączące i niektóre elementy mocujące implanty, są również wykonane ze stopów złota, stali nierdzewnej i stali Co-Cr.

Tytan jest uważany za skuteczny materiał przez większość stomatologów ze względu na jego szerokie zastosowanie śródkostne. Posiada on ogromne właściwości, takie jak mniejsza podatność na wpływ środowiska lub korozję, wysoka odporność na działanie substancji chemicznych oraz zdolność do samodzielnej naprawy. Odporność na odkształcenia sprężyste – moduł sprężystości był bardzo zbliżony do kości. Chociaż tytan jest typowym materiałem nadającym się do wszczepiania implantów dentystycznych, ma on wiele wad. Te wady i niekorzystne właściwości tytanu ostatecznie skłoniły naukowców do poszukiwania i badania nowego implantu z innych biomateriałów.

Kolejna innowacja mająca na celu przezwyciężenie wspomnianych braków doprowadziła do opracowania implantów ceramicznych. W rezultacie cyrkon stał się następnym materiałem, z którego wykonuje się wkłady dentystyczne. W przeciwieństwie do elementów metalowych cyrkon wykazuje najmniejsze wydzielanie cząsteczek i uważa się, że są one uśpione w organizmie.

Cyrkon pełni funkcję zębopodobnego środka maskującego, posiada doskonałe właściwości mechaniczne i charakteryzuje się dużą biokompatybilnością. W związku z tym jest odpowiednim materiałem stomatologicznym. Zastosowanie implantów cyrkonowych pozwala zachować pewien dystans wobec niedogodności i spełnia oczekiwania wielu pacjentów, którzy nie muszą stosować metalowych wkładów. Materiał ten dodatkowo zapewnia wysoką jakość, wytrzymałość na pęknięcia i biokompatybilność. Do wytwarzania śródkostnych implantów stomatologicznych wykorzystuje się różne materiały, takie jak tytan, stop tytanu, stal nierdzewna, tlenek glinu, węgiel, bioszkło, poliuretan itp.

Stworzono nowatorski implant, kompozyt cyrkonowo-glinowo-aluminiowy stabilizowany tlenkiem glinu, który charakteryzuje się znacznym efektem niepodatności na starzenie. Implant ten stanowi prawdopodobną alternatywę dla cyrkonu stabilizowanego itrem, który jest stosowany w ceramicznych implantach jamy ustnej. Implant ten oceniono pod kątem jego długoterminowej stabilności dzięki wykonaniu go z kompozytu Ce-TZP i wykazano, że wykazuje on znacząco najniższe obciążenie złamaniem po łącznym obciążeniu/starzeniu.

Polimery

Jako materiały na implanty stomatologiczne zastosowano wiele różnych polimerów. Część materiałów polimerowych to polimetakrylan metylu, politetrafluoroetylen, polietylen, poliuretan, polisulfon i inne. Gdy polimer pełni rolę warstwy powlekającej, eliminuje się gorsze właściwości mechaniczne, brak przylegania do żywych tkanek oraz niekorzystne reakcje immunologiczne. W chwili obecnej materiały polimerowe są wykorzystywane do tworzenia elementów podtrzymujących wstrząsy, połączonych w konstrukcje nośne wzmocnione wkładkami. Wiele różnych biomateriałów znalazło głębokie zastosowanie w postaci implantów. Tego typu wkładki w implantologii wymagają doboru odpowiedniego biomateriału. Obecnie dostępne biomateriały, takie jak bioceramika i inne biomateriały kompozytowe, są przedmiotem większej uwagi, a ich dokładne zbadanie z pewnością ma obiecującą przyszłość w dziedzinie zastosowań stomatologicznych.

Implant jako ciało obce akceptowane przez organizm

Normalna procedura gojenia kości obejmuje szereg następujących po sobie zdarzeń mających na celu rozwój kości i wypełnienie ubytku między kością a podłożem. Gdy proces ten przebiega z jednostronnym umocowaniem metalowym (tytanowym), nazywamy go osseointegracją.

Po przeprowadzeniu szeroko zakrojonych badań na ten temat stwierdzono, że proces ten zachodzi w obecności różnych składników biologicznych, które są spontanicznie uwalniane w tym miejscu. Dlatego, aby przyspieszyć normalne gojenie po wszczepieniu implantu i zwiększyć przewidywalność wyników, zaproponowano zastosowanie tych autologicznych czynników w miejscu osteotomii.

Ponieważ jest to początek nowej rewolucji w implantologii stomatologicznej, obecnie analizuje się wszystkie możliwe kombinacje warunków gospodarza, jakości i ilości kości oraz stosowanych czynników biologicznych. Może to być z pewnością korzystne dla pacjentów z upośledzonymi warunkami ogólnoustrojowymi lub miejscowymi.

Procesy naprawy i regeneracji są jednymi z najbardziej złożonych wielokomórkowych procesów fizjologicznych zachodzących w organizmie człowieka. Odpowiadają one za przywrócenie prawidłowej struktury i funkcji organizmu. Złożony przebieg biologiczny zachodzi w kaskadzie zdarzeń, w której uwolnienie i działanie jednej substancji chemicznej powoduje uwolnienie/zahamowanie działania innej. Substancje uwalniane w trakcie działania są mediatorami chemicznymi powodującymi migrację, infiltrację, proliferację i różnicowanie się komórek, co prowadzi do odpowiedzi zapalnej, tworzenia nowej tkanki i ostatecznie do zamknięcia rany. Cała ta procedura jest dobrze zsynchronizowana i regulowana przez sieć sygnalizacyjną. Sieć ta jest systemem samoregulującym, kontrolowanym przez kilka czynników wzrostu, cytokin i chemokin.

Czynniki wzrostu to substancje uwalniane przez organizm na różnych etapach gojenia się tkanek.

Gojenie jest skoordynowanym procesem, który wymaga zharmonizowanych wysiłków kilku typów komórek, w tym keratynocytów, fibroblastów, komórek śródbłonka, makrofagów i płytek krwi. Cytokiny i chemokiny działają poprzez aktywację migracji komórek zapalnych do miejsca rany, regulując ich własną produkcję.

Z definicji stan zapalny to zaczerwienienie, obrzęk, ból i/lub uczucie gorąca w danym obszarze ciała. Jest to reakcja ochronna tkanek na uraz, chorobę lub podrażnienie. Reakcję tę wykazuje każda komórka ciała, próbując kontrolować/chronić tkanki przed dalszym uszkodzeniem. Zapoczątkowuje ona również regenerację uszkodzonych tkanek.

Jest ona inicjowana w każdej komórce organizmu po uszkodzeniu tkanki. Uraz ten może mieć różne skutki końcowe, od śmierci tkanki do całkowitego przywrócenia jej formy i funkcji. Jednak ogólne urazy zwykle prowadzą do pośredniego rezultatu, tj. częściowej regeneracji tkanek, zwłóknienia i/lub przewlekłego stanu zapalnego.

Rany przewlekłe definiuje się jako “uszkodzenia, które nie przeszły przez uporządkowaną i terminową naprawę w celu odzyskania integralności strukturalnej i funkcjonalnej”. Ponieważ każda zmiana chorobowa może potencjalnie stać się raną przewlekłą, rany przewlekłe klasyfikuje się na podstawie przyczyny, która leży u ich podłoża”. Oprócz pogorszenia stanu odżywienia i odporności oraz zaawansowanego wieku, głównymi przyczynami powstawania ran przewlekłych są niewydolność naczyniowa, cukrzyca i działanie miejscowego ucisku.

Kiedy kość zostaje poddana urazowi lub niekorzystnemu bodźcowi, komórki rezydentne uwalniają liczne cytokiny, chemokiny i inne substancje, które inicjują miejscowe rozszerzenie naczyń krwionośnych i odpływ komórek zapalnych z krążenia. Kończy to niekorzystne zdarzenie i rozpoczyna proces gojenia. Proces gojenia i tworzenia kości można wyjaśnić w oparciu o 3 podstawowe zasady: Osteoindukcji, Osteogenezy i Osteokondukcji.

Macierz kostna magazynuje czynniki wzrostu, które aktywują i podtrzymują procesy komórkowe zachodzące podczas tworzenia i gojenia kości. Te czynniki wzrostu są wystarczająco silne, aby przyspieszyć tworzenie i gojenie kości, gdy są stosowane miejscowo zarówno do nieuszkodzonej, jak i gojącej się tkanki kostnej. Normalnie białka te są wytwarzane przez osteoblasty i włączane do macierzy pozakomórkowej podczas tworzenia kości, ale często niewielkie ich ilości pozostają uwięzione w macierzy. Wówczas te czynniki wzrostu kości wykazują swoje działanie poprzez stymulowanie sąsiadujących komórek kostnych do proliferacji i zwiększania syntezy białek macierzy.

Palenie tytoniu, cukrzyca lub radioterapia u pacjentów z upośledzonym unaczynieniem miejscowym lub ogólnoustrojowym stanowią kliniczne wyzwanie dla przeszczepów kostnych i implantów stomatologicznych ze względu na upośledzone gojenie kości i wzrost powikłań okołoimplantacyjnych. Powodzenie wszczepiania implantów stomatologicznych zależy zasadniczo od odpowiedniej objętości, gęstości i unaczynienia kości.

COVID- 19 i lęki Stomatologów

Pandemię definiuje się jako ogólnoświatową epidemię występującą na bardzo dużym obszarze, przekraczającą granice międzynarodowe i zwykle dotykającą dużej liczby osób. Klasyczna definicja nie uwzględnia kwestii odporności populacji, wirusologii ani ciężkości choroby. Zgodnie z tą definicją można powiedzieć, że pandemie występują co roku na każdej z umiarkowanych półkul południowych i północnych, biorąc pod uwagę sezonowe epidemie dotykające dużej liczby osób. Istnieją pewne kryteria, które muszą być spełnione, aby choroba mogła wywołać pandemię, zgodnie z deklaracją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO): musi to być choroba epidemiczna, która nikogo wcześniej nie zaraziła, musi mieć niebezpieczne konsekwencje, a choroba musi się łatwo i szybko rozprzestrzeniać. Choroba COVID-19 została uznana za pandemię przez WHO 11 marca 2020 roku.

Osoby pozostające w bliskim kontakcie z chorymi na COVID-19, zwłaszcza pracownicy służby zdrowia, są narażeni na wysokie ryzyko zakażenia. Ponieważ w poszczególnych krajach oprócz świadczeń związanych z zapobieganiem pandemii prowadzona jest rutynowa opieka zdrowotna, do grup zawodowych wysokiego ryzyka w okresie pandemii należą lekarze i pielęgniarki odpowiedzialni za leczenie i opiekę po leczeniu pacjentów oraz lekarze dentyści wykonujący zabiegi.

Zagrożenia, na jakie narażeni są pracownicy służby zdrowia, obejmują czynniki fizyczne, chemiczne i biologiczne oraz strukturę psychospołeczną wynikającą ze środowiska pracy. W najbardziej ogólnym ujęciu stres jest uważany za czynnik środowiskowy, a jego skutki są odczuwane przez jednostkę. Oczekiwane usługi od pracowników służby zdrowia i możliwość ich spełnienia określają poziom ich stresu lub napięcia. Pracownicy służby zdrowia są bezpośrednio związani ze zdrowiem ludzi ze względu na swoją pracę. Ponieważ spoczywa na nich duża odpowiedzialność, mogą bardziej intensywnie odczuwać stres wynikający ze środowiska pracy. Odpowiedzialność i stres wzrosły w czasie pandemii, co jest niezaprzeczalnym faktem.

Ze względu na ryzyko zanieczyszczenia oczu, wdychania i połykania bardzo intensywnych zapachów wytwarzanych podczas zabiegów oraz fakt, że lekarze dentyści pracują bardzo blisko pacjenta narażeni na kichanie, kaszel, ślinę, stomatologia jest jednym z najbardziej ryzykownych zawodów na całym świecie. Ryzyko związane z zabiegami stomatologicznymi nie ogranicza się tylko do zagrożenia wirusem COVID-19, ale stwarza także zagrożenie innymi chorobami wirusowymi i bakteryjnymi, takimi jak opryszczka i zapalenie wątroby. Z tego powodu w czasie pandemii lekarze dentyści są narażeni na ryzyko zakażenia się wirusem COVID-19 przez swoich pacjentów lub współpracowników, a także przeniesienia zakażenia na członków rodziny, krewnych lub zarażenia swoich pacjentów podczas wykonywania zabiegów stomatologicznych.

W okresie pandemii presja psychologiczna wywierana na lekarzy wzrosły, a sytuacje takie jak niepokój, strach i wysoki poziom stresu mogły negatywnie wpłynąć na ich zdrowie psychiczne. Jednocześnie codzienne niepokojące wiadomości przekazywane za pośrednictwem mediów społecznościowych, wiadomości w TV, radio, i portalach informacyjnych oraz rosnąca liczba zachorowań i zgonów zarówno w poszczególnych krajach, jak i na świecie, ciężkie warunki pracy, trudności w zapewnieniu sprzętu ochronnego, w połączeniu z obawami lekarzy dentystów o zapewnienie dobrostanu sobie i rodzinie powodują wzrost lęku, niepokoju i wysokiego poziomu stresu. Wszystkie te czynniki razem naszym zdaniem, powodują, że warto lekarzy stomatologów odpowiednio wynagradzać.

Źródło: Materiał na warunkach licencji Creative Commons 3.0, Autorzy: Pinar Kiymet Karataban, Gopatia Sridevi i Seshadri Srividya. Foto: klatka filmu “Miś”