Ostatnia aktualizacja 28 lipca 2022

Główną funkcją nerek jest produkcja moczu, wydalanie produktów przemiany materii, toksyn i odpadów poprzez oddawanie moczu oraz utrzymywanie równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Choroba nerek może powodować wiele problemów, a w przypadku mocznicy może nawet zagrażać życiu.

Według szacunków National Kidney Foundation (www.kidney.org), 10% światowej populacji cierpi na przewlekłą chorobę nerek. Choroba ta powoduje stopniową utratę funkcji nerek w okresie od kilku miesięcy do kilku lat. Głównymi przyczynami przewlekłej choroby nerek są różne choroby, w tym cukrzyca, nadciśnienie tętnicze i kłębuszkowe zapalenie nerek, ale podstawowa przyczyna przewlekłej choroby nerek jest jak dotąd nieznana.

Jakie są wczesne objawy choroby nerek?

Pienisty mocz

Przedostawanie się dużych ilości białka do moczu i podwyższone stężenie glukozy we krwi mogą powodować spienianie moczu, w wyniku czego na powierzchni moczu tworzy się delikatna warstwa piany, która nie znika przez kilka dni, co najprawdopodobniej jest białkomoczem. Jeśli piana jest duża i szybko znika, wskazuje to na podwyższony poziom cukru w moczu.

Spuchnięte oczy lub kończyny dolne

Zmiany w nerkach mogą upośledzać regulację gospodarki wodno-elektrolitowej, powodując zatrzymanie wody i sodu, co może prowadzić do gromadzenia się wody w luźnych tkankach lub w niskich partiach ciała, skutkując obrzękiem kończyn dolnych lub powiek.

Zmiana ilości oddawanego moczu

W normalnych warunkach liczba nocnych oddań moczu wynosi od 0 do 1, a ilość oddawanego w nocy moczu stanowi około 25% całkowitej ilości oddawanego w ciągu dnia moczu. Jeśli oddajesz mocz częściej niż dwa razy w nocy, a objętość moczu w nocy jest większa niż w ciągu dnia, wskazuje to na niewydolność nerek.

Anemia

U większości pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek występuje niedokrwistość o różnym nasileniu, której głównymi objawami są bóle i zawroty głowy, ogólne osłabienie i bladość, ponieważ niewydolność nerek może zmniejszać wydzielanie erytropoetyny przez nerki.

Jeśli wystąpi którykolwiek z powyższych objawów, nie należy ryzykować i udać się do szpitala na kompleksowe badania w celu wykrycia choroby nerek. Ważne jest ustabilizowanie ciśnienia krwi, stężenia lipidów, cukru we krwi, masy ciała, kwasu moczowego i innych wskaźników, aby uniknąć nadmiernej otyłości, a także utrzymanie regularnego harmonogramu pracy i rezygnacja z późnego wstawania. Nie należy stosować antybiotyków ani leków ziołowych zawierających kwas arystolochinowy, aby nie uszkodzić nerek. Jednocześnie należy nauczyć się zmniejszać stres i w porę eliminować złe emocje, takie jak lęk i depresja.

Badanie nerek: wszystko, co musisz wiedzieć

Jeśli masz cukrzycę, lekarz prawdopodobnie zaleci wykonanie jednego lub więcej testów nerek, aby sprawdzić ich kondycję.

Przewlekła Choroba Nerek (PChN) to stan, w którym nerki z czasem ulegają uszkodzeniu i nie mogą filtrować krwi tak dobrze, jak powinny. Cukrzyca jest główną przyczyną PChN, która często nie powoduje żadnych objawów, dopóki nerki nie zostaną poważnie uszkodzone.

Dobrą wiadomością jest to, że jeśli wcześnie wykryjesz i wyleczysz chorobę nerek, możesz zapobiec pogorszeniu PChN i zapobiec innym problemom zdrowotnym, takim jak choroby serca. Ale jedynym sposobem, aby dowiedzieć się, jak dobrze działają twoje nerki, jest wykonanie testów.

Jeśli masz cukrzycę, wiesz, jak ważne jest zapobieganie powikłaniom, takim jak PChN. Twój lekarz będzie chciał sprawdzić stan twoich nerek, zwykle poprzez badanie moczu i krwi.

Badania moczu

Jednym z najwcześniejszych objawów choroby nerek jest wyciek białka do moczu (tzw. białkomocz). Aby sprawdzić obecność białka w moczu, lekarz zleci badanie moczu.

Istnieją dwa rodzaje testów moczu, które mogą sprawdzić poziom białka.

Badanie moczu za pomocą pasków testowych. Badanie to jest często wykonywane w ramach ogólnego badania moczu, ale może być również wykonane jako szybkie badanie w celu sprawdzenia obecności albuminy (białka wytwarzanego przez wątrobę) w moczu. Nie zapewnia ono dokładnego pomiaru albuminy, ale pozwala lekarzowi stwierdzić, czy jej poziom jest prawidłowy. W dostarczonej przez Ciebie próbce moczu umieszcza się miarke (papierek poddany obróbce chemicznej), która zmienia kolor, jeśli poziom albuminy jest powyżej normy. Jeśli masz nieprawidłowy poziom albuminy, lekarz może zlecić dalsze badania.

Stosunek albuminy do kreatyniny w moczu (UACR). Badanie to mierzy ilość albuminy i porównuje ją z ilością kreatyniny (produktu odpadowego, który powstaje w wyniku normalnego zużycia mięśni w organizmie) w moczu. Badanie UACR pozwala lekarzowi określić, ile albuminy przenika do moczu w ciągu 24 godzin. Wynik badania albuminy moczu wynoszący 30 lub więcej może oznaczać chorobę nerek.

Ważne jest, aby o tym wiedzieć:

Badanie może być powtórzone raz lub dwa razy w celu potwierdzenia wyników.

Jeśli masz chorobę nerek, ilość albuminy w moczu pomoże Twojemu lekarzowi ustalić, jakie leczenie jest dla Ciebie najlepsze.

Poziom albuminy w moczu, który nie zmienia się lub spada, oznacza, że leczenie przynosi efekty.

Badania krwi

Ponieważ nerki usuwają z krwi odpady, toksyny i dodatkowe płyny, lekarz będzie również wykonywał badania krwi, aby sprawdzić czynność nerek. Badania krwi wykażą, jak dobrze nerki wykonują swoją pracę i jak szybko usuwane są odpady. Oto kilka badań krwi, które są stosowane:

Kreatynina w surowicy krwi. Badanie stężenia kreatyniny w surowicy krwi mierzy ilość kreatyniny we krwi. Jeśli nerki nie pracują tak, jak powinny, poziom kreatyniny w surowicy krwi wzrasta. Normalny poziom kreatyniny zależy od płci, wieku i masy mięśniowej ciała.

Zazwyczaj poziom kreatyniny powyżej 1,2 u kobiet i powyżej 1,4 u mężczyzn może być oznaką, że nerki nie pracują tak, jak powinny. Jeśli wyniki badania kreatyniny w surowicy krwi są wyższe niż normalnie, lekarz może zlecić wykonanie innych badań.

Wskaźnik filtracji kłębuszkowej (GFR). Wskaźnik GFR jest miarą sprawności nerek w usuwaniu odpadów, toksyn i dodatkowych płynów z krwi. Do obliczenia wskaźnika GFR wykorzystuje się stężenie kreatyniny w surowicy, wiek i płeć pacjenta. Podobnie jak w przypadku innych badań nerek, normalna wartość GFR dla pacjenta zależy od jego wieku i płci. Jeśli wskaźnik GFR jest niski, oznacza to, że nerki prawdopodobnie nie pracują tak, jak powinny. W miarę postępu choroby nerek GFR ulega obniżeniu. Wyniki badania mogą oznaczać następujące rzeczy:

Jeśli GFR wynosi 60 lub więcej, a wynik badania albuminy moczu jest prawidłowy, znajdujesz się w zakresie normy. Ale nadal będziesz chciał porozmawiać z lekarzem o tym, kiedy powinieneś się ponownie przebadać.
Jeśli wskaźnik GFR jest niższy niż 60, może to oznaczać, że masz chorobę nerek. Konieczna będzie rozmowa z lekarzem na temat najlepszych dla Ciebie opcji leczenia.
Jeśli wskaźnik GFR jest niższy niż 15, może to oznaczać, że nerki przestają funkcjonować. Jeśli wyniki wykażą niewydolność nerek, prawdopodobnie będziesz potrzebował dializ lub przeszczepu nerki. Należy wiedzieć, że jeśli wartość GFR jest niższa niż 20 i utrzymuje się przez okres od 6 do 12 miesięcy, lekarz może rozważyć przeszczepienie nerki.

Azot mocznikowy we krwi (BUN). Badanie to mierzy ilość azotu mocznikowego we krwi. Azot mocznikowy jest produktem odpadowym, który organizm wytwarza w wyniku rozpadu białka zawartego w spożywanych pokarmach. Zdrowe nerki odfiltrowują azot mocznikowy z krwi i opuszcza on organizm wraz z moczem. Proces ten pomaga utrzymać poziom BUN w normalnym zakresie. Normalny poziom azotu mocznikowego zależy od wieku i innych chorób, na które cierpi pacjent, ale zazwyczaj waha się od 7 do 20. Jeśli jego poziom jest wyższy niż normalny, może to być znak, że nerki nie pracują tak dobrze, jak powinny. W miarę postępu choroby nerek poziom BUN wzrasta.

Jeśli poziom BUN wykaże oznaki choroby nerek, lekarz wykorzysta wyniki badania BUN oraz innych badań, aby ustalić plan leczenia najlepiej odpowiadający potrzebom pacjenta.

Inne badania

Lekarz może także monitorować ciśnienie krwi lub zalecić inne badania, takie jak obrazowanie lub biopsja, aby sprawdzić, czy nie występują problemy z nerkami.

Ciśnienie krwi. Ponieważ wysokie ciśnienie krwi jest jedną z głównych przyczyn chorób nerek i ich niewydolności, lekarz będzie chciał monitorować ciśnienie krwi. Kontrolowanie wysokiego ciśnienia krwi, poziomu cukru we krwi i cholesterolu – wszystkich czynników zwiększających ryzyko chorób serca i udaru – jest bardzo ważne, jeśli cierpisz na wysokie ciśnienie krwi.

Badania obrazowe. Badania te są wykorzystywane do uzyskania obrazu nerek w celu wykrycia ewentualnych problemów lub uszkodzeń. Badania obrazowe pozwalają lekarzowi zobaczyć, jak dobrze krew dopływa do nerek lub czy nie ma blokady lub zwężenia w naczyniach krwionośnych.

Biopsja nerki. Biopsja nerki jest procedurą polegającą na pobraniu niewielkiego fragmentu tkanki nerki i zbadaniu go pod mikroskopem w poszukiwaniu oznak uszkodzenia lub choroby. Wykonuje się to poprzez wprowadzenie cienkiej igły przez skórę.

Fot.Zdjęcie ukazuje poważne zmiany patologiczne w tkance nerki w przypadku dużego raka nerkowokomórkowego (RCC). Znaczna część nerki została zastąpiona szarą i żółtą tkanką nowotworową. W dolnej części preparatu chirurgicznego widoczne były jeszcze resztki kory nerki oraz tłuszcz okołonerkowy.