Szkodnik w kosmetyce farmacji i medycynie

Ostatnia aktualizacja 28 lipca 2022

Grupę tych stworzeń można spotkać w zasadzie wszędzie na Ziemi. Nawet nie zdając sobie z tego sprawy zajadasz się ich przedstawicielami będącymi (nieoficjalnie) w składzie ciasteczek, czekoladek, chleba, makaronów i innych produktów spożywczych. Część z nich jest oficjalnie pożywieniem w jadłospisach.

Generalnie jednak, zwierzęta te w sporej ich części tępione są przez człowieka jako roznosiciele arbowirusów i pasożytów jak na przykład komary, jeszcze inne są dla niego pożyteczne.

Niestety początek XXI wieku to postępująca dalej zagłada ekosystemów (m.in. przez tzw. nowoczesne wielkoareałowe wyjaławiające rolnictwo), stąd naturalni drapieżnicy dla wielu tych zwierząt, jakimi pozostają m.in ptaki (fot.) są wymierającą populacją a zwierzęta te nie mają limitów na płodność.

O jakich zwierzętach mowa? o Stawonogach

Stawonogi (/ˈɑːrθrəpɒd/, od starogreckiego ἄρθρον (arthron) ‘staw’ i πούς (pous) ‘stopa’ (gen. ποδός)) to zwierzęta bezkręgowe posiadające egzoszkielet, segmentowane ciało i sparowane, złączone wyrostki. Stawonogi tworzą gromadę Arthropoda. Wyróżniają się połączonymi kończynami i kutikulą wykonaną z chityny, często zmineralizowanej węglanem wapnia. Plan ciała stawonogów składa się z segmentów, z których każdy posiada parę wyrostków. Stawonogi są dwustronnie symetryczne, a ich ciało posiada szkielet zewnętrzny. Aby rosnąć, muszą przechodzić etapy linienia, czyli procesu, w którym zrzucają swój egzoszkielet, aby odsłonić nowy. Niektóre gatunki mają skrzydła. Są niezwykle zróżnicowaną grupą, w której występuje do 10 milionów gatunków.

Niezliczona liczba zwierząt w tej gromadzie zgrupowana jest w podtypach m.in. Chelicerata (pajęczaki), Crustacea, Myriapoda (stonogi) i Hexapoda (owady). Wiele z tych stawonogów wytwarza pewne substancje chemiczne (np.: cyjanowodór) i/lub jad w celu ochrony przed niebezpieczeństwem zabicia lub schwytania, podczas gdy niektóre wytwarzają substancje w celach jeszcze niezidentyfikowanych.

Tysiące gatunków stawonogów, począwszy od pajęczaków (pająków i skorpionów), poprzez błonkówki (mrówki, pszczoły i osy), aż po mięczaki (stonogi) są jadowite i wykorzystują swoje jady do chemicznej wojny ekologicznej, która obejmuje obronę indywidualną i kolonijną, drapieżnictwo i paraliżowanie współistniejących gatunków w celu odżywiania swojego potomstwa.

Stawonogi te wstrzykują swój samodzielnie wyprodukowany jad lub inne substancje swoim ofiarom poprzez ukąszenia, użądlenia lub rozpylanie gazu chemicznego. Naukowcy wykazali, że te wydzieliny/jady stawonogów mogą zawierać toksyny (np. związki nieorganiczne lub organiczne, alkaloidy, itp.) oraz inne związki (np. histaminy, enzymy), które mogą zwiększać skuteczność lub “rozprzestrzenianie się” toksyn. Wspomniane wydzieliny stawonogów (czy to jad, czy inne substancje) zawierają szereg substancji chemicznych przydatnych w kosmetyce, produktach farmaceutycznych i nutraceutycznych, a także w medycynie.

Niniejszy artykuł stanowi przegląd niektórych substancji chemicznych i jadów niektórych stawonogów przydatnych człowiekowi w przemyśle kosmetycznym, farmaceutycznym, a także wykorzystywanych w medycynie.

Koszenila lub karmin (Hemiptera pluskwiaki prawdziwe)

Koszenila lub karmin to czerwony barwnik owadzi pochodzący od samic owada skalnicy Dactylopius coccus, owada żywiącego się kaktusami, pochodzącego z tropikalnych i subtropikalnych regionów Ameryki Południowej i Meksyku. Wcześniej był używany do barwienia tkanin przez Azteków, a dziś jest używany jako barwnik w żywności, kosmetykach, lekach i barwieniu tkanin. Czerwony pigment (karmin) powstaje w wyniku zgniecenia samic chrząszczy koszenili, a do wyprodukowania 1 kg barwnika koszenilowego potrzeba podobno od 70 000 do 100 000 martwych samic. Samice chrząszczy koszenilowych uzyskują czerwony kolor dzięki swojej diecie składającej się z czerwonych jagód, dlatego w przypadku zagrożenia wytwarzają czerwony kwas karminowy. W przemyśle kosmetycznym koszenila jest wykorzystywana do barwienia szminek, różów do policzków i cieni do powiek. Tworzy jasne, odważne i głęboko czerwone kolory. Obecnie koszenila jest zbierana głównie w Peru i na Wyspach Kanaryjskich na plantacjach kaktusów opuncji, które są preferowanym żywicielem pluskwy. Tubylcy suszą owady na słońcu, rozdrabniają je i zanurzają w kwaśnym roztworze alkoholu, aby uzyskać kwas karminowy, pigment, który ostatecznie staje się karminem lub ekstraktem koszenili, w zależności od przyjętej metody przetwarzania. Wiele prac, dotyczyło zwiększenia wydajności karminu z Dactylopius coccus.

Lac i szelak z owadów łuskoskrzydłych (Hemiptera)

Lac to żywiczna wydzielina z wielu gatunków owadów łuskowatych, Laccifer lacca, a większość z nich jest produkowana w Indiach, Lac jest ważnym składnikiem wielu przedmiotów, w tym pasty do podłogi, pasty do butów, izolatorów, różnych uszczelniaczy, farb drukarskich i lakieru. W przemyśle kosmetycznym stosowany jest głównie do zmywaczy do paznokci. Juliane opisał trzy procesy związane z produkcją szelaku z laku. Według niego uprawa rozpoczyna się, gdy rolnik otrzymuje patyczek zawierający gotowe do wylęgu jaja i przywiązuje go do drzewa, które ma zostać zaatakowane. Tysiące owadów lac zasiedlają gałęzie drzewa-gospodarza i wydzielają żywiczną substancję, pokryte nią gałęzie są wycinane i zbierane jako surowy szelak (stic-klac). Zebrany sticklac jest przesiewany i poddawany licznym myciom w celu usunięcia wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń, dzięki czemu uzyskuje się czystszą formę zwaną szelak surowy (odmiana żywicy). Jednakże seedlac nadal zawiera 3-5% zanieczyszczeń, dalsze usuwanie zanieczyszczeń poprzez obróbkę cieplną lub ekstrakcję rozpuszczalnikami daje produkt zwany szelakiem. Szelak jest więc przetworzoną wydzieliną owada lac.

Raman opisał szelak jako żywicę wydzielaną przez samicę lac bug na drzewach w lasach Indii i Tajlandii, przetwarzaną i sprzedawaną w postaci płatków oraz rozpuszczaną w alkoholu w celu utworzenia płynnego szelaku. Tachardia lacca lub Kerria lacca. W przemyśle kosmetycznym szelak jest używany do produktów higieny osobistej w lakierach do włosów, eyelinerach i tuszach do rzęs. Das stwierdził, że szelak jest częstym składnikiem kosmetyków takich jak tusze do rzęs, pomadki, lakiery do paznokci i lakiery do włosów. Dzieje się tak dlatego, że szelak ma zdolność utrzymywania składników razem w postaci sprasowanej tabletki lub ciastka. Szelak zapobiega również rozdzielaniu się emulsji na składniki rozpuszczalne w wodzie i w oleju, dzięki czemu pomaga włosom utrzymać fryzurę, hamując ich zdolność do wchłaniania wilgoci (szelak nie jest z natury higroskopijny). Szelak kosmetyczny jest bezpieczny do stosowania w preparatach do pielęgnacji ciała i produktach kosmetycznych w stężeniu do 6%. W latach 1997 – 2002 Ken Golz-Berner opatentował siedem produktów kosmetycznych zawierających w różnych procentach szelak.

Olej z owadów w zastosowaniach kosmetycznych

Olejki kosmetyczne z niektórych dipteranów (rząd owadów)

Rebecca Guenard pisząca w Olio, stwierdziła, że tłuszcze i oleje są głównymi składnikami kosmetyków, a dalej stwierdziła, że kwas linolenowy leczy suchość, podczas gdy trójglicerydy zmiękczają skórę. Zgodnie z jej rozeznaniem, twórcy kremów do pielęgnacji skóry wcześniej polegali na oleju z norek jako źródle tych składników, ale względy etyczne doprowadziły do przejścia na olej z orzechów makadamia o podobnym profilu kwasów tłuszczowych. Jednak konkurencja ze strony żywności również ograniczyła zastosowanie oleju Macadamia w kosmetyce, stąd obecne zainteresowanie olejem z owadów.

Zespół badaczy z Thomas Moore University College i University of Antwerp w Belgii ocenił przydatność oleju z trzech gatunków owadów:

• Czarnej muchy, Czarnego żołnierza (Hermetia illucens),
• Szarańczy (Locusta migratoria) i
• Świerszcza domowego (Acheta domesticus)

jako alternatywnego źródła do produkcji tłuszczów dla kosmetyków. W badaniach odkryto, że tłuszcze owadzie zawierają ograniczające trwałość fosfolipidy, które udało się usunąć za pomocą procedury odgumowania. Po przeprowadzeniu szeregu testów i prób, tłuszcze po ekstrakcji i rafinacji zostały wykorzystane w recepturach kremów do rąk i porównane z konwencjonalnie stosowanymi olejami norkowymi i roślinnymi. Analiza kwasów tłuszczowych wykazała, że BSF zawiera >60% kwasów laurynowych, co czyni go mniej odpowiednim jako produkt do pielęgnacji skóry, podczas gdy tłuszcze szarańczynu i świerszcza są bogate w kwasy tłuszczowe C16 i C18, co czyni je bardziej odpowiednimi. Stwierdzono jednak, że zawartość fosfolipidów i wolnych kwasów tłuszczowych jest wyższa niż w komercyjnie rafinowanych olejach, więc należy je usunąć za pomocą odpowiednich protokołów rafinacji, a także usunąć zapach i kolor w celu uzyskania lepszej przydatności. Stwierdzili zatem, że przy dalszej rafinacji olej z szarańczy i świerszcza straci swój kolor i zapach i stanie się przydatny jako produkt kosmetyczny.

Niedawno amerykańska firma wprowadziła na rynek pierwszy na świecie generujący młodość olejek do twarzy zawierający wyciąg z olejków owadów o nazwie Point68. Olej został opracowany jako wspólne przedsięwzięcie SIBU ® i profesjonalisty z branży owadów Josh Galt. Point 68 jest podobno luksusowym olejkiem do twarzy stworzonym w celu poprawy nawilżenia skóry, uzdrowienia i odmłodzenia komórek.

Miód i wosk pszczeli jako surowce kosmetyczne (Hymopterans)

Ediriweera i Premarathna podali długą listę kosmetycznych zastosowań miodu i wosku pszczelego w przemyśle kosmetycznym jako środka nawilżającego skórę, zmiękczającego i uzdrawiającego tkanki skórne.

• Mycie twarzy: Niewielką ilość soku z cytryny miesza się z 5ml miodu pszczelego i nakłada na twarz przed umyciem. Jest to stosowane jako domowy środek leczniczy

• Peeling oczyszczający do twarzy: 5g proszku z nasion migdałów mieszamy z 5ml miodu pszczelego, delikatnie szorujemy, a następnie zmywamy

• Środek poprawiający gładkość twarzy: Łyżka miodu ubita razem z białkiem jajka, 1 łyżeczką gliceryny i 1/4 szklanki mąki tworzy doskonałą maseczkę ujędrniającą. Wystarczy wygładzić na twarzy, pozostawić na 15 min i spłukać ciepłą wodą.

• Środek poprawiający miękkość twarzy: Jedną lub dwie łyżki miodu miesza się z jedną trzecią filiżanki drobno zmielonych płatków owsianych. Następnie dodaje się łyżeczkę wody różanej. To jest używane do dokładnego oczyszczenia twarzy. Następnie rozprowadza się to równomiernie na twarzy. Pozostawić na 10 min do 1,5 godz. Zmyć miękką ściereczką i ciepłą wodą, a następnie spłukać zimną wodą.

• Okład nawilżający na twarz: 2 łyżki miodu miesza się z 2 łyżeczkami mleka pełnego. Nakłada się to na twarz i pozostawia na 15min. Następnie spłukuje się ciepłą wodą, a potem zimną.

• Wypryski: Miód stosuje się bezpośrednio na pryszcze

• Popękane usta: Miód nakłada się na popękane usta

• Balsam na suche plamy na skórze: 5ml miodu pszczelego miesza się z 5ml oliwy z oliwek i 2,5 ml soku z cytryny. Nakłada się go na skórę i zmywa po 15 min.

• Połysk włosów: 5ml miodu pszczelego miesza się z 4 szklankami ciepłej wody. Stosuje się go jako płukankę do włosów.

• Odżywka: 10 ml oliwy z oliwek mieszamy z 5ml miodu pszczelego i nakładamy na włosy. Spłukuje się po 15 min.

Burlando i Cornara stwierdzili, że w preparatach kosmetycznych miód wykazuje działanie emoliencyjne, humektantowe, kojące i kondycjonujące włosy, a także utrzymuje młodość skóry, opóźnia powstawanie zmarszczek, reguluje pH i zapobiega infekcjom patogennym. Według nich produkty kosmetyczne na bazie miodu to maści do ust, mleczka oczyszczające, kremy nawilżające, mleczka po opalaniu, toniki, szampony i odżywki o zawartości miodu od 1 do 10%, choć niektóre produkty mogą zawierać do 70% miodu po zmieszaniu z olejami, żelami i emulgatorami lub polimerami.

Serycyna z jedwabnika (Lepidoptera): naturalny środek nawilżający w produktach kosmetycznych

Jedwabnik (Bombyx mori) to lepidoptera, której gąsienica bierze udział w produkcji jedwabiu w procesie tworzenia kokonu. Jedwab składa się z dwóch białek: fibroiny (70-80%) i serycyny (20-30%). Fibroina to strukturalna i włóknista część jedwabiu, natomiast serycyna to gumowata powłoka, która gumuje włókna i sprawia, że przylegają do siebie. Kunz i wsp. szeroko omówili zastosowanie serycyny w preparatach kosmetycznych, takich jak kremy i szampony. Voegeli et al. donosili, że włączenie serycyny do kremów prowadzi do nawilżenia, uelastycznienia skóry, co prowadzi do efektów przeciwstarzeniowych i przeciwzmarszczkowych. Yamada i wsp. również donoszą, że serycyna w kremach pomaga zapobiegać spierzchnięciu i łamliwości paznokci. Zastosowania te wynikają szczególnie z obecności aminokwasów z hydrofilowymi grupami bocznymi (80%), takich jak seryna (30-33%), która ma dużą zdolność do absorbowania wody. Padawar i wsp. badali in-vivo nawilżający efekt serycyny na ludzkiej skórze i stwierdzili jej działanie polegające na zmniejszeniu impedancji i zwiększeniu poziomu hydroksyproliny oraz nawilżenia komórek naskórka. Wzrost nawilżenia przypisano okluzyjnemu działaniu serycyny, która zapobiegała transepidermalnej utracie wody, odpowiedzialnej za suchość skóry. Sharma stwierdził, że przemysłowa produkcja jednej tony jedwabiu daje 200 kg serycyny oraz że serycyna jest izolowana z kokonów trzech rodzajów jedwabników: Bombyx mori (Mori), Antheraea assamensis (Muga) i Philosamia ricin (Eri). Według niej krem z serycyną Muga mógłby być stosowany do miejscowej pielęgnacji skóry jako potencjalny środek terapeutyczny chroniący skórę przed wywołanym promieniowaniem UV stanem zapalnym, uszkodzeniem oksydacyjnym keratynocytów naskórka, starzeniem się, zmarszczkami, zapobiegający szorstkości skóry, poprawiający jej elastyczność i nawilżenie.

Stawonogi i farmaceutyki

Peptydy przeciwdrobnoustrojowe (AMP) u os, mrówek i innych stawonogów

Owady są głównym źródłem peptydów/białek przeciwdrobnoustrojowych (AMP), które są kationowe i składają się z mniej niż 100 aminokwasów (Tabela 1). AMP umożliwiają im kształtowanie odporności na infekcje bakteryjne. Peptydy przeciwdrobnoustrojowe to krótkie białka związane z odpornością, które mogą zwalczać bakterie, wirusy, grzyby i pasożyty. Według nich AMP są wydzielane z komórek i tkanek biorących udział we wrodzonej odporności gospodarza, takich jak hemocyty czy ciało tłuszczowe i mogłyby stanowić cenną alternatywę antybiotyków, zwłaszcza w dobie narastającej oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

Tabela 1.Czynniki przeciwbakteryjne i przeciwnowotworowe wytwarzane przez larwy muchówki.

Zgłoszono szereg substancji przeciwdrobnoustrojowych znalezionych u owadów. Podane przez nich przykłady obejmowały alloferon, związek przeciwdrobnoustrojowy wytwarzany przez larwy muchy plujki, stosowany jako środek przeciwwirusowy i przeciwnowotworowy w Korei Południowej i Rosji oraz związek pozyskiwany z jadu osy Polibia Paulistazdolny do zabijania komórek rakowych bez szkodzenia normalnym komórkom. Jad mrówek może hamować rozwój bakterii, takich jak Enterococcus faecalisoraz Listeria monocytogenes. Rodzaje peptydów przeciwdrobnoustrojowych wyizolowanych z mrówek różnią się w zależności od gatunku mrówek (np.polusulina I i II z mrówek skoczków Jack i solenopsyny z mrówek ognistych). W starożytności i dzisiaj w niektórych częściach Meksyku jad mrówek żniwiarzy był stosowany w leczeniu chorób podobnych do zapalenia stawów (tj. umieszczano mrówki na zaatakowanych obszarach i pozwalano im użądlić).

Attacyna to kolejna substancja przeciwdrobnoustrojowa występująca w rozsądnej ilości w Heliothis virescens, B. mori i Hyphantria cune, która jest aktywna wobec bakterii gram ujemnych, takich jak Gram-ujemne E. coli i Citrobacter freundii, a także grzybów Candida albicans.

Morycyna została po raz pierwszy wyizolowana z larwy B.mori, można ją znaleźć również u innych owadów z rzędu Lepidoptera. Morycyny wykazują aktywność wobec bakterii Gram-ujemnych i Gram dodatnich, Galleria mellonella wykazuje również wysoką aktywność wobec grzybów nitkowatych i drożdży.

Substancją przeciwbakteryjną w jadzie osy jest mastoparan i stwierdzono jego wysoką skuteczność w dziesiątkowaniu mikrobów, jednak wysoki stopień uszkodzenia komórek ssaków uniemożliwił jego zastosowanie jako związku terapeutycznego.

Inne związki występujące w jadzie osy (np. eumenina-mastoparan, aumenityna, protonektyna, paulistyna) są badane pod kątem ich właściwości antybakteryjnych i wydaje się, że mają minimalny wpływ na komórki ssaków.

Oprócz owadów z jadu innych stawonogów pozyskiwano również substancje przeciwdrobnoustrojowe. Dobrym przykładem jest lizozyna-I z wilczego pająka (Lycosa singoriensis) jad, który może hamować rozwój bakterii takich jak Dyzenteria Shigella oraz Staphylococcus aureus.Budniki inni stwierdził, żeLycosa singoriensiszawierają właściwości przeciwdrobnoustrojowe (lycocitin 1, 2, 3), które mogą hamować wzrost bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych. Innym ważnym z nich jest skolopina I, skolopina II, skolopendryna I (przeciwbakteryjne związki peptydowe) występująca u chińskiej stonogi rdzawogłowej.

Inne owady o właściwościach przeciwdrobnoustrojowych oraz główne cząsteczki wymienione w tym:

Owady z inhibitorami konwertazy angiotensyny (ACE)

Enzym konwertujący angiotensynę (ACE) jest szeroko rozpowszechnioną metalopeptydazą cynkową, która stanowi ostatni enzymatyczny etap lizy angiotensyny I w celu wytworzenia angiotensyny II. Enzym (ACE) jest centralnym składnikiem układu renina-angiotensyna (RAS), który kontroluje ciśnienie krwi poprzez regulację objętości płynów w organizmie, tj. przekształca hormon angiotensynę I w aktywną angiotensynę II. Według Riordana ACE I jest monomeryczną, związaną z błoną cynkową i zależną od chlorków dipeptydazą peptydylową, która katalizuje konwersję dekapeptydu angiotensyny I do oktapeptydu angiotensyny II poprzez usunięcie dipeptydu z końca karboksylowego.

Riordan stwierdził również, że ACE znany również jako peptidyl-dipeptydaza A lub Kininaza II został po raz pierwszy wyizolowany w 1956 roku i wykazano, że jest zależnym od chlorku metaloenzymem, który rozszczepia dipeptyd z końca karboksylowego dekapeptydu angiotensyny I, tworząc silny wazopresor (zwężający naczynia krwionośne) angiotensynę II.

Herman i wsp. podali, że w wytycznych opartych na dowodach z 2014 roku JNC 8 zaleciła inhibitory ACE jako jeden z czterech leków w leczeniu nadciśnienia tętniczego. Cito i wsp. wymienili takie syntetyczne leki z grupy inhibitorów ACE stosowane m.in. w kaptoprilu, lisinoprilu i ramiprilu, w leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego i nadciśnienia tętniczego, ale ich stosowanie często wiąże się z pewnymi działaniami niepożądanymi, takimi jak hipotensja, kaszel, utrata smaku, zmniejszenie funkcji nerek i obrzęk naczynioruchowy. Dlatego też związki naturalne, takie jak peptydy hamujące ACE, pochodzące ze źródeł żywności, takich jak owady, charakteryzujące się niewielkimi lub zerowymi efektami ubocznymi, mogą zastąpić lub wspomóc leki przeciwnadciśnieniowe. Według Cito i wsp. aktywność hamującą ACE wykryto w hydrolizatach białkowych pochodzących od gatunków owadów należących do rzędów Coleoptera, Diptera, Hymenoptera, Lepidoptera, a także Orthoptera. Dalsze badania zespołu doprowadziły do identyfikacji specyficznego peptydu hamującego ACE z jedwabnika Bombyx mori (Lepidoptera: Bombycidae), mączlika żółtego Tenebrio molitor (Coleoptera: Tenebrionidae), mączlika bawełnianego Spodoptera littoralis (Lepidoptera: Noctuidae), a także z mrówki tkaczki Oecophylla smaragdina (Hymeoptera: Formicidae).

Fibroina i serycyna z jedwabnika i ich potencjał terapeutyczny

Larwy jedwabnika (Bombyx mori) posiadają dwa białka niezbędne do tworzenia kokonów: fibroinę i serycynę. Fibroina tworzy włóknisty splot kokonu, a serycyna koekstrudowaną powłokę, która pełni rolę matrycy w powstałym nietkanym kokonie kompozytowym.

Kunz wykazał, że obecność aminokwasów hydrofobowych oraz ich potencjał antyoksydacyjny umożliwiają zastosowanie serycyny w przemyśle spożywczym i kosmetycznym. Ponadto substancje bioaktywne znajdujące się w fibroinie i serycynie wykazywały potencjał terapeutyczny w obniżaniu poziomu glukozy w osoczu. Ryu i inni., donoszą, że proszek jedwabnika ma działanie obniżające poziom glukozy we krwi indukowane przez pobieranie liofilizowanego proszku larwalnego jedwabnika w trzecim dniu piątego stadium, co wskazuje, że spożycie jedwabnika może pomóc w kontrolowaniu poziomu glukozy.

Seo badał antyhiperlipidemiczne i obniżające poziom tłuszczu w organizmie działanie białek jedwabnika o różnym składzie fibroiny/serycyny u myszy karmionych dietą wysokotłuszczową. Zauważyli, że efekt hipolipidemiczny wynikał częściowo ze zwiększonego wydalania lipidów z kałem, hamowania lipogenezy i regulacji produkcji adipokin. Ich wyniki ilustrują, że białko jedwabiu szczególnie serycyna może być korzystna w zapobieganiu hiperlipidemii i otyłości wywołanej dietą wysokotłuszczową. Seo i wsp. również donosili o antyadipogennym i antyotyłościowym działaniu larw T. molitor in vitro i in vivo. Wyniki wykazały, że codzienne przyjmowanie sproszkowanej larwy mącznika żółtego przez myszy z obsesją tłumiło przyrost masy ciała poprzez zmniejszenie akumulacji lipidów i zawartości triglicerydów w adipocytach, wskazując tym samym na potencjał związków bioaktywnych owadów do indukowania utraty masy ciała.

Martinez-Mora i wsp. stwierdzili, że fibroina i serycyna w jedwabniku Bombyx mori są wykorzystywane do stymulacji gojenia się ran, ponieważ doprowadzają do wytworzenia nabłonka podstawnego, zdolnego do zastąpienia naskórka rany. Aramwit i Sangcakul stwierdzili, że serycyna jest środkiem gojącym rany. Ersel i wsp. również odnotowali pozytywny wpływ serycyny w gojeniu się ran ciętych i dlatego zalecają preparaty oparte na serycynie w leczeniu ran ciętych.

Przeciwutleniacze

Antyoksydanty zwane również zmiataczami wolnych rodników to substancje, które mogą zapobiegać lub spowalniać uszkodzenia komórek spowodowane przez wolne rodniki (niestabilne cząsteczki, które organizm wytwarza w odpowiedzi na presję środowiska i inne), które mają szkodliwy wpływ na komórki organizmu. Źródła antyoksydantów mogą być naturalne lub sztuczne i oba są potencjalnie korzystne w zapobieganiu chorobom układu krążenia i innym chorobom związanym z obecnością wolnych rodników w organizmie.

Felton i Summers stwierdzili, że owady posiadają zestaw enzymów antyoksydacyjnych i antyoksydantów o małej masie cząsteczkowej, które mogą tworzyć połączoną odpowiedź na atak utleniaczy pochodzących z diety i endogennie. Enzymy antyoksydacyjne owadów składają się na ogół z katalazy (CAT) i peroksyredoksyny (Prx). Enzymy przeciwutleniające, takie jak dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza, transferaza glutationowa i reduktaza glutationowa, zostały wykryte u owadów, podczas gdy askorbinian, glutation, tokoferole i karotenoidy nie zostały dobrze zbadane u owadów, ale mogą odgrywać bardzo ważną rolę przeciwutleniającą. Roos i Van Huis argumentowali, że przeciwutleniacze w żywności mają pozytywny wpływ, ponieważ sądzili, że aktywność przeciwutleniaczy może się zmieniać podczas procesów trawiennych i metabolicznych. EFSA stwierdziła, że ​​przeciwutleniacze w żywności, w tym u owadów, muszą zostać przebadane in vivo na ludziach przed stwierdzeniem ich korzyści.

Przeciwutleniacze są również stosowane jako dodatki, które chronią żywność od „z pola do talerza” i przeciwdziałają oksydacyjnemu psuciu się żywności podczas przetwarzania i przechowywania. Ze względu na wysoką stabilność i niską lotność antyoksydanty pomagają utrzymać poziom składników odżywczych, konsystencję, kolor, smak, świeżość, funkcjonalność, aromat oraz przemawiają do konsumentów takich jak osoby starsze, ceteris paribus. Możliwość ekstrakcji i wykorzystania w tym celu przeciwutleniaczy występujących u owadów nie została jeszcze opisana w literaturze.

Chityna i chitozan

Chityna jest związkiem wielkocząsteczkowym, biopolimerem występującym u owadów i skorupiaków o wysokich walorach odżywczych i zdrowotnych. Islam i wsp. opisali chitynę jako naturalny biopolimer, twardy, biały, nieelastyczny i azotowy związek, składający się z losowo rozmieszczonych monomerów N-acetylo-D-glukozaminy (N-G1cNAc).

Chityna została po raz pierwszy wyizolowana ze ścian komórkowych grzybów przez francuskiego chemika Henri Braconnota w 1811 roku i nazwał ją “fungine”, zanim Odier (1823) zmienił jej nazwę na chitynę.

Tharsnathan i Kittur zauważyli, że chityna jest drugim najobficiej występującym biopolimerem na Ziemi. W ciągu roku jej biosynteza wynosi ponad 100 miliardów ton. Egzoszkielet pokrywający ciało owadów, skorupiaków ns i niektórych małżoraczków zawiera polisacharydową chitynę, która stanowi 5-20% ich suchej masy. Chityna jest drugim obok celulozy największym dostępnym biopolimerem na Ziemi i stanowi podstawowy składnik egzoszkieletów stawonogów. Chityna służy jako surowiec do produkcji szwów i opatrunków na rany.

W przemyśle chityna i jej produkty są wykorzystywane jako surowiec do produkcji kosmetyków do pielęgnacji włosów i skóry. Chitozan, choć występuje w niektórych rodzajach grzybów, ale w większości jest otrzymywany z deacetylacji chityny. Chitozan wykazuje większą wszechstronność niż chityna ze względu na rozpuszczalność i reaktywną wolną grupę aminową.

Chitozan jest stosowany w przemyśle spożywczym, ponieważ jest nietoksyczny dla zwierząt ciepłokrwistych. Jest również stosowany jako środek emulgujący i żelujący, do stabilizacji żywności.

Mikrokrystaliczna chityna, rozwiązuje problem spożycia substancji toksycznych, ponieważ jest stosowana jako środek smakowy, barwnik i błonnik pokarmowy w żywności pieczonej.

Apitoksyna (jad pszczeli) i melityna

Apitoksyna lub jad pszczoły miodnej jest cytotoksyczną i hemotoksyczną gorzką, bezbarwną cieczą zawierającą białka, które mogą wywoływać miejscowy stan zapalny (tab. 2). Lee i Bae zauważyli, że składnikami jadu pszczelego są amfipatyczne polikationowe peptydy, z których główne to melityna i apamina, enzymy, takie jak fosfolipaza A2, oraz związki o niskiej masie cząsteczkowej, w tym aktywne bioaminy, takie jak histamina i katecholaminy, natomiast Hoffman stwierdził, że apitoksyna (jad pszczeli) jest złożoną mieszaniną kilku biologicznie aktywnych białek i neuroprzekaźników, takich jak fosfolipazy A2 i B, hialuronidaza, serotonina, histamina, dopamina, noradrenalina i adrenalina, z których część może przyczyniać się do wystąpienia klinicznych oznak i objawów ukąszenia. Wielu autorów donosi o skutecznym zastosowaniu apitoksyny w leczeniu wielu chorób, w tym Oršolić, chorób skóry, a nawet choroby Parkinsona. Poza tym oczyszczony preparat jadu pszczelego o nazwie ApitoxR został zatwierdzony przez FDA jako produkt do wstrzykiwania podskórnego w celu łagodzenia bólu i obrzęku związanego z reumatoidalnym zapaleniem stawów, zapaleniem ścięgien, zapaleniem kaletki maziowej i stwardnieniem rozsianym.

Tabela 2.  Związki bioaktywne u pszczół i os. Serrapeptaza: “Cudowny enzym”

Melityna, główny składnik apitoksyny około 40-50% jej całkowitej suchej masy, jest 26 aminokwasowym peptydem amfipatycznym. 26 aminokwasów w melitynie posiada region aminoterminalny, który jest hydrofobowy oraz region karboksyterminalny, który jest hydrofilowy. Ta cecha według umożliwia melitynie akumulację w błonach komórkowych, zaburzając ich szkielet fosfolipidowy i powodując lizę komórek. Melityna indukuje nie tylko lizę szerokiej gamy błon plazmatycznych, ale również wewnątrzkomórkowych. Oršolić jest zdania, że działanie przeciwbakteryjne i potencjalna skuteczność przeciwnowotworowa tego błonowo czynnego peptydu może być związana z cytolizą w następstwie aktywacji fosfolipazy A2, indukcji porów lub perturbacji w błonach plazmatycznych i subkomórkowych oraz aktywacji szlaków apoptotycznych, takich jak te, w których pośredniczą kaspazy i metaloproteinazy błonowe, np. mitochondrialne.

Jedwabnik (Bombyx mori) jest opisywany jako siedlisko enterobakterii z gatunku Serratia, która wytwarza substancję zwaną serrapeptazą o ogromnym potencjale przeciwbólowym i dlatego jest przydatna w zmniejszaniu stanu zapalnego i bólu bez zwykłego efektu ubocznego leków syntetycznych. Według serrapeptaza zwana również serratiopeptydazą jest enzymem proteolitycznym o wielu właściwościach biologicznych, takich jak właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwbakteryjne, fibrynolityczne, stąd jej szerokie zastosowanie w praktyce klinicznej w leczeniu wielu chorób. Cudowny enzym jedwabnika jest w rzeczywistości produkowany przez przyjazną bakterię znajdującą się w jelicie jedwabnika, znaną jako Serratia E15. Proteaza Serratia E15 o właściwościach proteolitycznych jest odpowiedzialna za rozpuszczanie kokonu w celu pojawienia się ćmy, tzn. rozpuszcza osłonkę (kokon), w którym znajduje się poczwarka, aby poczwarka mogła przejść metamorfozę w dorosłego osobnika i w ten sposób ułatwić pojawienie się dorosłego osobnika. Enzymy proteolityczne są naturalnie wytwarzane przez organizm ludzki i inne organizmy żywe i obejmują peptydazy, proteazy i proteinazy, które są niezbędne do wielu ważnych procesów w organizmie. Regulują one wszystkie funkcje metaboliczne organizmu oraz regulują funkcjonowanie białek organizmu. Odgrywają również ważną rolę w trawieniu białek, funkcjonowaniu układu odpornościowego i innych funkcjach życiowych.

Zgodnie z artykułem “Silky Solution to Heart Disease” napisanym przez Wellness watchersMD, wiele osób w ostatnich czasach ma niedobór enzymów proteolitycznych z powodu złej diety i niezdrowych nawyków żywieniowych, a więc organizm nie jest w stanie prawidłowo trawić i przyswajać przetworzonej żywności. Wynik jest taki, że jak ciało zużywa swoją rezerwę tych enzymów, to zmniejsza ilość enzymów, które są dostępne do nadzorowania wielu funkcji metabolicznych, dla których enzymy proteolityczne są odpowiedzialne; co powoduje niezdrowe konsekwencje, takie jak:

• Rozwój przewlekłego, niskoprocentowego stanu zapalnego, o którym naukowcy i lekarze wiedzą obecnie, że jest jedną z podstawowych przyczyn wszystkich chorób zwyrodnieniowych.
• Nagromadzenie odpadów i śmieci w układzie krwionośnym i limfatycznym.
• Zmniejszona funkcja immunologiczna.
• Zwiększone ryzyko wystąpienia zakrzepów krwi.
• Zwiększone ryzyko infekcji wywołanych przez bakterie, wirusy, pleśnie i grzyby.
• Zwiększone ryzyko rozwoju chorób autoimmunologicznych.

Spośród powyższych konsekwencji najczęstszym problemem jest przewlekły stan zapalny. Przewlekły stan zapalny może powodować uszkodzenia kości, stawów, chrząstki i tkanki łącznej ciała, a jeśli nie jest kontrolowany, może prowadzić do wielu stanów chorobowych z alergii, zapalenia stawów i niektórych chorób układu oddechowego, takich jak zapalenie oskrzeli i zatok, choroby skóry, takie jak egzema i łuszczyca do zaburzeń trawiennych, takich jak zapalenie okrężnicy i żołądka, a nawet choroby serca, niektóre rodzaje raka i stwardnienie rozsiane.

Levy podał, że w latach 80. i 90. XX wieku, gdy japońscy i europejscy badacze porównywali kilka enzymów pod kątem potencjalnej aktywności przeciwzapalnej, stwierdzili, że serrapeptaza (Serratiopeptidase) jest najskuteczniejsza w kontrolowaniu odpowiedzi zapalnej organizmu.

Kantarydyna, substancja zwalczająca nowotwory z chrząszcza pęcherzykowatego (Coleoptera)

Kantarydyna jest substancją parzącą (pęcherzem) wytwarzaną przez chrząszcze należące do rzędu Coleoptera i rodziny Meloidae. Jest to bezwonny, bezbarwny kwas tłuszczowy klasy terpenoidów wydzielany przez wiele gatunków chrząszczy pęcherzykowatych, wytwarzany przez samce chrząszczy jako substancja obronna i podawany samicom chrząszczy jako dar kopulacyjny. Zachowanie pokopulacyjne samicy chrząszcza polega na ochronie jaj przed potencjalnymi drapieżnikami poprzez pokrycie ich kantarydyną. Obecnie istnieje ponad 1500 gatunków chrząszczy produkujących kantarydynę, zwanych potocznie chrząszczami pęcherzykowymi lub muchą hiszpańską, zmiennych w ubarwieniu, mierzących do 2,5 cm długości i nie gryzących ani nie żądlących.

Kantarydyna jest dostępna syntetycznie od lat pięćdziesiątych, miejscowe zastosowania kantarydyny były stosowane głównie w leczeniu brodawek skórnych. Jednak w 1962 roku marketingowcy kantarydyny nie przedstawili wystarczających danych dotyczących skuteczności, co spowodowało rewizję FDA dotyczącą aprobaty kantarydyny. W 2004 roku FDA zaakceptowała kantarydynę, olej powodujący powstawanie pęcherzy, występujący w kilku rodzinach chrząszczy, jako lek na brodawki i inne problemy skórne. Moed stwierdził, pomimo dyrektywy FDA dotyczącej usunięcia kantarydyny z rynku. Niektórzy dermatolodzy nadal stosują zastrzeżone lub niezastrzeżone preparaty. Ostatnie badania na kulturach komórkowych i modelach zwierzęcych wykazały silne właściwości kantarydyny w walce z nowotworami. Wang cytowany w zauważył, że kantarydyna była historycznie stosowana w leczeniu czyraków, wrzodów, jadowitych robaków i gruźlicy scrofulderma, więc stwierdził, że była ona stosowana doustnie w przypadkach jamy brzusznej, wścieklizny, poronnych i przeciwnowotworowych.

Dalsze badania wykazały, że kantarydyna zawiera coś znanego jako bloker białek. Blokery białek są używane do zwalczania infekcji i wydawało się, że atakują tylko zainfekowane komórki. Następnie naukowcy odkryli, że atakuje również komórki wirusowe. Teraz badania pokazują, że wydzieliny chrząszcza pęcherzykowego atakują wrogie komórki – w tym nowotworowe. Istnieją badania, które wskazują, że chrząszcze glistnika mogą być wykorzystywane do “walki z guzami i w zabiegach chemioterapii”. Badania wielu naukowców, w tym sugerują, że właściwości hamujące wzrost guzów u kantarydyn można przypisać, przynajmniej częściowo, aktywności antyangiogennej. Kantarydyna i niektóre jej pochodne hamowały proliferację, migrację i inwazję, a także tworzenie struktur kapilarnych przez hodowane komórki śródbłonka.

Solenopsiny Jad Mrówek (Formicidae: Hymenopterans)

Słowo Solenopsins odnosi się do jadu kłujących mrówek dokładnie ognistych mrówek należących do rodzaju Solenopsis. Jad jest nierozpuszczalny w wodzie i niebiałkowy i zawiera czynniki hemolityczne, które powodują uwalnianie histaminy i innych amin wazoaktywnych Rodzaj ma ponad 200 gatunków, w rzędzie Hymenoptera, rodzinę Formicidae i podrodzinę Myrmicinae, ale Fitzgerald stwierdził, że dwa z nich mają duże znaczenie medyczne: Solenopsis richteri (czarna mrówka importowana) i Solenopsis invicta (czerwona mrówka importowana). Solenopsis richteri pochodzi ze wschodniej Argentyny i Urugwaju, podczas gdy Solenopsis invicta pochodzi z regionu Mato Grosso w Brazylii. Jadem z tych mrówek ognistych jest Solenopsi A (trans-2-metylo6-n-undecylopiperydyna) alkaloid piperdynowy o działaniu cytotoksycznym, hemolitycznym, martwiczym, owadobójczym, przeciwbakteryjnym, przeciwgrzybiczym, przeciw HIV, kardiodepresyjnym i neurologicznym. Arbiser wykazała, że solenopsyna A silnie hamuje wzrost komórek SVR (przekształcona mysia linia komórkowa śródbłonka) poprzez hamowanie sygnalizacji specyficznej dla śródbłonka. Sugeruje to, że ma działanie antyangiogenne, ze względu na selektywne hamowanie szeregu kinaz biorących udział w angiogenezie, w szczególności kinazy fosfatydyloinozytol-3 (PI3K) i jej następczego efektora Akt (kinaza białkowa B (PKB), kinaza białkowa specyficzna dla seryny / treoniny, która odgrywa kluczową rolę w wielu procesach komórkowych, takich jak metabolizm glukozy, apoptoza, proliferacja komórek, transkrypcja i migracja komórek).

Badania z Emory i Case Western opublikowane w Scientific Reports wykazały elementy w jadzie mrówki ognistej zdolne do zmniejszenia zgrubień skóry i stanów zapalnych, a tym samym użyteczne leczenie łuszczycy (przewlekłej choroby opartej na układzie odpornościowym, która objawia się nieprawidłowymi plamami na skórze). Toksycznym składnikiem jadu Solenopsis jest lipidopodobna cząsteczka zwana ceramidami. Mencarelli stwierdził, że ceramidy są amidami kwasów tłuszczowych sfingozyny, które odgrywają kluczową rolę w homeostazie skóry i innych narządów. Tak więc w pewnych warunkach są one przekształcane w sfingozyno-1-fosforan (S1P), który wywołuje stan zapalny, który jest zwykle związany z użądleniem. Dlatego naukowcy stworzyli wersję solenopsiny jadu mrówki ognistej (poprzez inżynierię genetyczną), która nie może być przekształcona w S1P i jest obecnie stosowana jako produkt przeciwzapalny.

Ekstrakt z czarnej mrówki chińskiej (Polyrhachis vicina Roger)

Czarna mrówka chińska (Polyrhachis vicina Roger) należy do Formicidae, Hymeoptera i jest szeroko rozpowszechniona w subtropikalnych, południowo-wschodnich Chinach, Indiach, Malezji, Sri Lance i Bangledesh. Chińscy tradycyjni uzdrowiciele jako pierwsi zastosowali wyciąg z tej mrówki w przygotowaniu leku, który nazywają “królem ziół”, mimo że jest to wyciąg z czarnej chińskiej mrówki górskiej.

Mrówki te żyją wysoko w górach i często można je znaleźć wśród korzeni żeń-szenia. Chińscy mężczyźni stosują tonik z czarnej mrówki górskiej do leczenia impotencji i zmęczenia. Obecnie nowoczesna nauka udowodniła, że ekstrakt ten jest bogatym źródłem energii, witamin i minerałów, zwłaszcza tych niezbędnych dla ogólnego zdrowia seksualnego.

Polirhachis jest wysoko skoncentrowanym źródłem białka (42 – 67% masy), cynku (największa ilość cynku we wszystkich znanych organizmach żywych), witamin B-12, B-1, B-2, D i E.

Wszystkie te substancje są niezbędne dla zdrowia i sprawności seksualnej. Bogata zawartość cynku jest jedną z wyjątkowych cech Polyrhachis, ponieważ cynk jest silnym naturalnym antybiotykiem, który zabija wiele patogenów, w tym bakterie i wirusy, a jednocześnie wzmacnia układ odpornościowy. Tang i Dai stwierdzili, że P. vicina ma zdolność do potęgowania odpowiedzi immunologicznej u zwierząt. Ponadto, aktywność przeciwzapalna, heptaprotekcyjna, immunoregulacyjna i przeciwbólowa wykazywana przez chińską czarną mrówkę została udokumentowana.

Od dawna twierdzono, że Polyrhachis vicina Roger jest bardzo bogaty w ecdysterone, hormon wzrostu owadów, który ma silne białkowe działanie anaboliczne, a więc przyczynia się do efektu promującego wzrost Polyrhachis vicina. Ecdysterone jest strukturalnie podobny do androgenów (męskich hormonów, takich jak testosteron), a wielu sugeruje jego użycie jako bezpieczniejszej alternatywy dla sterydów anabolicznych.

Podaje się również, że czarna mrówka zawiera dysmutazę ponadtlenkową (SOD). Dysmutaza ponadtlenkowa jest silnym antyoksydantem wytwarzanym w wątrobie w celu wsparcia utleniania dla produkcji energii. Zawiera również znaczne ilości minerału selenu, wykorzystywanego przez wątrobę do wytwarzania SOD, co dodatkowo zwiększa tolerancję na stres i wytrzymałość. Dodatkowo wysokie ilości witaminy E w czarnej mrówce zwiększają korzyści związane z odpornością na stres.

Analiza laboratoryjna FDA wykazała, że czarna mrówka zawiera sildenafil, aktywny składnik zatwierdzonego przez FDA leku na receptę – Viagry, stosowanego w leczeniu zaburzeń erekcji (ED). Viagra działa poprzez zwiększenie przepływu krwi do tkanki erekcyjnej poprzez wywołanie rozszerzenia naczyń krwionośnych. Oprócz poprawy krążenia krwi do kończyn, czarne mrówki górskie zwiększyć poziom androgenów (hormon płciowy) odpowiedzialny za regulację pożądania seksualnego we krwi. Oprócz bycia potencjalną alternatywą dla Viagry, mrówki te są również badane pod kątem ich przydatności w walce z rakiem. Potrzeba zwiększenia sprawności seksualnej wynika z faktu, że opiera ona się na ogólnym stanie zdrowia organizmu. Tak więc sprawność seksualna mężczyzn jest słabsza przez niedobory składników odżywczych, zwłaszcza brak białka. Tacy mężczyźni będą zmęczeni i całkiem możliwe, że cierpią na niedobór testosteronu z powodów żywieniowych wpływających na poziom hormonów. Naturalne suplementy, takie jak ekstrakt z mrówki Polyrhachis (czarnej mrówki), okazały się prawdziwym rozwiązaniem, ponieważ nie są lekami, a zatem mogą naturalnie poprawić sprawność seksualną i nie powodują niepokojących skutków ubocznych, w przeciwieństwie do leków syntetycznych, takich jak Viagra i podobne, które wiążą się z wieloma skutkami ubocznymi.

Polybia MP1 z brazylijskiej osy pospolitej (Polybia paulista), zabójca komórek nowotworowych

Michelle Roberts redaktor ds. zdrowia z wiadomości online BBC z 1 września 2015 r. poinformowała o toksynie w żądle (tj. jadzie osy) brazylijskiej osy pospolitej (Polybia paulista), która zabija komórki rakowe bez szkody dla normalnych komórek. Toksyna atakująca raka u osy nazwana MP1 (Polybia-MP1). Według nowych brazylijskich badań opublikowanych w Biophysical Journal, cząsteczka zwana MP1 zabija komórki rakowe poprzez “tworzenie dziur na ich błonie lipidowej.” Te dziury sprawiają, że molekuły, na których rozwija się rak, wyciekają na zewnątrz. Komórki nowotworowe nie mogą przetrwać bez tych cząsteczek, więc umierają w ciągu kilku sekund. Tymczasem normalne komórki są całkowicie bezpieczne, ponieważ MP1 jest bardzo selektywny i nie szkodzi im.

Wang i wsp. stwierdzili, że Polybia MP1 jest krótkim kationowym alfa helikalnym peptydem amfifilowym, który wykazuje selektywną toksyczność wobec komórek nowotworowych, ale nie ma aktywności hemolitycznej. Jego selektywność docelowa według opiera się na preferencji wiązania z błonami zawierającymi anionowe fosfolipidy poprzez napęd elektrostatyczny. Te obiecujące wyniki doprowadziły do tego, że terapie przeciwnowotworowe z udziałem MP1 są obecnie przedmiotem badań. Wiadomo obecnie, że błony komórek nowotworowych tracą asymetryczny transmembranowy rozkład fosfolipidów, jaki obserwuje się w zdrowych komórkach. W zdrowych komórkach ssaków anionowy aminofosfolipid PS (fosfatydyloseryna) dominuje w wewnętrznym listku błony, a zwitterionowe fosfolipidy w zewnętrznym listku błony. W takich komórkach asymetria fosfolipidów jest utrzymywana przez rodzinę translokaz aminofosfolipidowych, które katalizują transport PS z płatków błony zewnętrznej do wewnętrznej. Jednak w komórkach apoptotycznych i nowotworowych stwierdza się, że PS w znacznych proporcjach znajduje się również w zewnętrznej monowarstwie błony plazmatycznej.

Zhao i wsp. wykazali, że Polybia-MPI wykazuje silną aktywność antybakteryjną zarówno wobec bakterii gram-dodatnich, jak i gram-ujemnych. Wang i wsp. stwierdzili ponadto, że Polybia-MPI wykazuje silną aktywność przeciwgrzybiczą i przeciwnowotworową oraz niską toksyczność dla ludzkich czerwonych krwinek i normalnych fibroblastów.

Naturalny antybiotyk z Mózgu Karalucha

Zdolność pluskwiaków i innych muchówek do przetrwania bez szwanku w brudnym środowisku z dużym obciążeniem drobnoustrojami chorobotwórczymi wzbudziła zainteresowanie mikrobiologów i innych badaczy.

Fazackarley poinformował o odkryciach Simona Lee i Naveeda Khana, profesora nadzwyczajnego mikrobiologii molekularnej przedstawionych na spotkaniu Society for General Microbiology w Nottingham i opublikowanych na stronie internetowej University of Nottingham, w których badacze opisali, jak jego grupa zidentyfikowała dziewięć różnych molekuł w tkankach mózgu karaczana (Periplaneta americana (Blattidae) i szarańczy pustynnej (Schistocerca gregaria), które były toksyczne dla bakterii.

Grupa stwierdziła, że tkanki mózgu i układu nerwowego owadów były w stanie zabić ponad 90% opornych na metycylinę Staphylococcus aureus (MRSA) i Escherichia coli, bez szkody dla ludzkich komórek.

Simon Lee stwierdził, że cząsteczki te mogłyby ostatecznie zostać rozwinięte w zastosowania lecznicze w leczeniu infekcji E. coli i MRSA, które są coraz bardziej odporne na obecne leki.

Te nowe antybiotyki mogłyby potencjalnie stanowić alternatywę dla obecnie dostępnych leków, które mogą być skuteczne, ale mają poważne i niepożądane skutki uboczne.

Yu et al. i He podali, że badania farmakologiczne ujawniły, że P. americana ma działanie przeciwnowotworowe i jest w stanie wzmocnić odporność, promować naprawę tkanek, stabilizować ciśnienie krwi, poprawiać mikrokrążenie, chronić wątrobę i działać jako środek przeciwzapalny, przeciwbakteryjny i przeciwwirusowy, a także przeciwbólowy i antyoksydacyjny. Zmniejsza stan zapalny wątroby, promuje odzyskanie funkcji wątroby i zmniejsza zwłóknienie wątroby u pacjentów z wirusem zapalenia wątroby typu B. Periplaneta americana (Blattidae), jest również stosowana w wielu innych schorzeniach, w tym: zgaga, astma, ból brzucha, kolka jelitowa, ból ucha, alkoholizm, epilepsja, wymioty, czyrak, krwotok, zapalenie oskrzeli, biegunka, rzeżączka, panaris, rak, udar, oparzenia i skurcze menstruacyjne.

Inne substancje bioaktywne występujące u owadów

Wiele innych substancji bioaktywnych występujących w owadach wymieniono w tabeli 3.

Tabela 3. Inne substancje bioaktywne występujące w owadach

Stawonogi w medycynie prawosławnej

Owady żywiące się krwią i zapobieganie tworzeniu się skrzepów

Od dawna owady ssące krew kojarzone są z przenoszonymi przez nie chorobami:

Komary – malaria,

Mucha tse tse – trypanosomoza,

Kleszcz – gorączka wschodniego wybrzeża.

Zastosowanie owadów w tradycyjnym leczeniu przez praktyków medycyny wschodniej w zapobieganiu tworzenia się skrzepów krwi lub zakrzepicy nie było brane pod uwagę. Jednak w ostatnich czasach stwierdzono, że niektóre białka w ślinie owadów ssących krew posiadają właściwości antykoagulacyjne i są one uznawane za przydatne w nowoczesnej lub ortodoksyjnej medycynie.

Stawonogi z co najmniej 23 różnych rodzin lub rzędów rozmieszczonych pomiędzy owadami i pajęczakami żywią się krwią kręgowców i są w stanie to robić pomimo ograniczeń narzuconych przez wyrafinowany zestaw hemostatycznych mechanizmów obronnych. Ich zdolność do tego opiera się na obecności w ich ślinie szerokiej gamy cząsteczek antyhemostatycznych, w tym czynników rozszerzających naczynia krwionośne, czynników przeciwpłytkowych i antykoagulantów.

Leitch doniósł, że cząsteczka zawarta w plwocinie komara może rozrzedzać skrzepy krwi. Według niego naukowcy uczą się, jak wykorzystać antykrzepliwe zdolności molekuł w ślinie komara i użyć ich do stworzenia terapii takich zaburzeń jak udar czy zakrzepica żył głębokich. Profesor Richard Payne zauważył, że to białko wydzielane w ślinie komara dokładnie anopheles mosquito nazywa się anophelin i ma na celu zapobieganie krzepnięciu krwi organizmu gospodarza, dzięki czemu komar może uzyskać dostęp do krwi gospodarza na posiłek. Założył, że anophelina celuje i wiąże trombinę z centralnym enzymem krzepnięcia krwi gospodarza, a tym samym zapobiega krzepnięciu. Dalsze badania naukowców wykazały, że modyfikacja białka siarczanem znacząco poprawiła jego działanie przeciwzakrzepowe.

Obecnie w literaturze odnotowano aktywność antykoagulacyjną znacznie większej liczby stawonogów. Perez de Leon i wsp. donosili o aktywności antykoagulacyjnej w gruczołach ślinowych owada Culicoides variipennis sonorensis. Naukowcy z University of Sydney opiniowali, że naśladując antykrzepliwe właściwości białek zawartych w ślinie komara, mogą opracować nowe leki do leczenia takich schorzeń jak zakrzepica żył głębokich czy udar mózgu.

Związki te zawarte w ślinie owadów żywiących się krwią są w stanie zwiększyć łatwość pobierania krwi poprzez zapobieganie koagulacji płytek krwi wokół rany oraz zapewniają ochronę przed odpowiedzią immunologiczną gospodarza. Przede wszystkim ze śliną organizmów żywiących się krwią powiązano ponad 1280 różnych rodzin białek.

Ratcliffe i inni. wykazali, że większość z nich to związki farmaceutyczne, w tym: inhibitory agregacji płytek krwi, ADP, kwas arachidonowy, trombina i PAF, antykoagulanty, leki rozszerzające naczynia, leki zwężające naczynia, leki przeciwhistaminowe, blokery kanałów sodowych, inhibitory dopełniacza, substancje tworzące zarodniki, inhibitory angiogeneza, środki znieczulające, AMP i cząsteczki rozpoznające wzorce drobnoustrojów. Champagne stwierdził, że wazodylatatory obejmują aminy, prostaglandyny, peptydy i białka, inhibitory agregacji płytek krwi obejmują tlenek azotu, prostaglandyny, cząsteczki apirazy, które sekwestrują ADP oraz szereg peptydów i białek, podczas gdy antykoagulanty obejmują szeroki zakres inhibitorów ukierunkowanych na trombinę i czynnik Xa, a także białka, które rozbijają kompleksy protrombinazy „tenazy” i czynnika tkankowego/FIIa.

Terapia żywymi larwami much w leczeniu ran

Terapia larwami polega na aplikowaniu żywych larw much na rany w celu wspomagania ich oczyszczenia (oczyszczenia), dezynfekcji i/lub gojenia. Inwazja robaków rany żywego żywiciela kręgowca nazywana jest muszyzą. Sun zdefiniował terapię czerwiami jako rodzaj bioterapii polegającej na wprowadzeniu żywych, zdezynfekowanych czerwi do niegojącej się skóry i ran(y) tkanek miękkich człowieka lub zwierzęcia w celu oczyszczenia tkanek martwiczych (martwych) w obrębie rany (oczyszczenie) i dezynfekcji.

Skuteczność terapii larwami opiera się na właściwym doborze odpowiedniego gatunku i szczepu muchy (najczęściej stosowanym gatunkiem jest Lucilia (Phaenicia) sericata), dezynfekcji larw, stosowaniu specjalnych opatrunków w celu utrzymania larw na ranie oraz włączeniu środków kontroli jakości w cały proces.

Aby larwa mogła się rozwijać, w ranie muszą panować odpowiednie warunki: rana musi być wilgotna, z dobrym przepływem tlenu, dlatego nie wszystkie rodzaje ran nadają się do terapii larwami. Oznacza to, że suche, otwarte rany w jamach ciała nie stanowią dobrego środowiska dla larw. Suche rany mogą być jednak przystosowane do terapii larwami poprzez nawilżanie ich solą fizjologiczną, przez co najmniej 48 godzin.

Tian i wsp. stwierdzili, że terapia larwami poprawia gojenie się przewlekłych owrzodzeń, owrzodzeń stopy cukrzycowej i żylnych owrzodzeń podudzi.

W 2004 r. FDA zatwierdziła terapie z użyciem larw (MDT), polegająca na nakładaniu na rany sterylnych, laboratoryjnie hodowanych larw Lucilia sericata do leczenia niegojących się, martwiczych ran skóry i tkanek, odleżyn, żylnych owrzodzeń zastoinowych, neuropatycznych owrzodzeń stopy i niegojących się urazowych lub pourazowych rany chirurgiczne.

Chociaż doniesienia o przydatności terapii czerwiami w gojeniu ran są powszechne w literaturze, pacjenci i lekarze nadal uważają terapię larwami za bardzo absurdalną.

Pracownicy służby zdrowia są również sceptycznie nastawieni do jej przepisywania pacjentom. Ich negatywne nastawienie niwelują często wyniki takich terapii.

Apiterapia

Według apiterapia polega na stosowaniu produktów pszczelich, takich jak miód, pyłek, propolis, mleczko pszczele i jad pszczeli do celów zapobiegania chorobom i leczenia. Cherbuliez opisali to jako naukę i sztukę wykorzystywania produktów pszczelich w celu utrzymania zdrowia i pomocy w odzyskaniu zdrowia, gdy przeszkadza choroba lub wypadek.

Miód Naturalny

Miód ma właściwości antybakteryjne i przeciwdrobnoustrojowe, które wynikają z jego enzymatycznej produkcji nadtlenku wodoru, niskiego pH i wysokiej zawartości cukru (wysoka osmolarność).

Najczęstszą bakterią o której wiadomo, że jest hamowana przez miód, jest Streptococcus pyogenes; inną bakterią, o której donosi się, że jest hamowana przez miód, jest Helicobacter pylorum (czynnik sprawczy wrzodów). Miód ma wyraźniejsze działanie hamujące (85,7%) na bakterie gram-ujemne (Pseudomonas aeruginosa, Enterobacter spp, Klebsiella spp). Odnotowano 100% inhibicję w przypadku gram dodatniego metycylinoopornego Staphylococcus aureus.

Jak podano powyżej za właściwości przeciwdrobnoustrojowe miodu odpowiadają trzy czynniki:

• aktywność enzymatyczna,
• niskie pH i
• wysoka zawartość cukru (cukry proste).

Jednym z enzymów obecnych w miodzie jest oksydaza glukozy, produkowana przez gruczoły podgardzielowe (głowowe) pszczół. Po rozcieńczeniu enzym ten jest aktywowany i wytwarza kwas glukonowy i nadtlenek wodoru.

Po drugie, wysoki potencjał osmotyczny miodu wynika z jego wysokiego stężenia cukru: to jest efekt osmotyczny, który może prowadzić do rozpadu błon bakteryjnych, hamując w ten sposób wzrost drobnoustrojów.

Niskie pH miodu również utrudnia bakteriom rozwój w tym medium.

Wartości medyczne miodu obejmują jego zdolność do gojenia ran, zdrowie jamy ustnej, leczenie zapalenia gardła, kaszlu i zaburzeń żołądkowo-jelitowych, choroby wrzodowej, choroby refluksowej przełyku, zapalenia jelit, zaparcia i biegunki, chorób wątroby i trzustki itp.

Pyłek pszczeli

Pyłek, męski gametofit roślin kwitnących, jest materiałem wysokoenergetycznym, który jest zbierany przez owady i przechowywany jako pokarm. Pyłek pszczeli odnosi się do pyłku kwiatowego, który gromadzi się na nogach i ciałach pszczół robotnic, gdy zbierają one pyłek dla kolonii. Jest on bogaty w cukry, białka, minerały, witaminy i kwasy tłuszczowe. W jego skład wchodzi również nektar i ślina pszczół. Skład chemiczny pyłku jest różny w zależności od kwiatów, z których pyłek został zebrany. Pyłek pszczeli zyskał uznanie w społeczności zdrowotnej, ponieważ jest naładowany składnikami odżywczymi, aminokwasami, witaminami i innymi 250 substancjami aktywnymi.

Pyłek był stosowany medycznie w leczeniu zapalenia prostaty, krwawienia, wrzodów żołądka i niektórych chorób zakaźnych, chociaż praktycy medyczni muszą jeszcze osiągnąć kompromis w odniesieniu do tych wyników stosowania. Salles i wsp odnotowali, że Federalne Ministerstwo Zdrowia w Niemczech uznaje pyłek pszczeli za lek. Denisow i wsp. stwierdzili również, że pyłek pszczeli zawiera wiele różnych antyoksydantów w tym flawonoidy, karotenoidy, kwercetynę, kaempferol i glutation.

Propolis

Propolis zwany również klejem pszczelim jest lepką substancją używaną przez pszczoły robotnice do cementowania pęknięć w ulu. Almeida i Menezes zauważyli, że słowo propolis pochodzi od dwóch greckich słów: Pro (co oznacza “w obronie”) i Polis (co oznacza “miasto”). Propolis to substancje żywiczne, gumiaste w naturze, zbierane z roślin przez pszczoły i używane jako cement do uszczelniania pęknięć lub otwartych przestrzeni w ulu, sterylizacji miejsca przebywania matki pszczelej oraz do mumifikacji najeźdźców owadzich.

Ramos i Miranda opisali również propolis jako produkt pszczeli o bardzo złożonym składzie chemicznym, wytworzony z gumowatego i balsamicznego materiału zebranego przez pszczoły z kiełków, pąków kwiatowych, drzew i innych żywicznych wydzielin roślinnych. Chociaż skład chemiczny propolisu jest znany od dawna. Ramos i Miranda uważali, że korelacja składu chemicznego propolisu z jego działaniem farmakologicznym rozpoczęła się czterdzieści lat temu. Volpi donosi, że w propolisie znajduje się dwanaście różnych flawonoidów, a mianowicie pinocembryna (czynnik przeciwgrzybiczy), akacetyna, chryzyna, rutyna, luteolina, kempferol, apigenina, mirycetyna, katechina, naringenina, galangina i kwercetyna, dwa kwasy fenolowe (kwas kofeinowy) i cynamonowy pochodna zwana resweratrolem. Poza tym propolis zawiera również ważne witaminy: witaminę B1, B2, B6, C i E, a także przydatne minerały: magnez, wapń, potas, sód, miedź, cynk, mangan, żelazo oraz kilka enzymów, takich jak dehydrogenaza bursztynowa, glukoza- 6-fosfataza, trifosfataza adenozyny i kwaśna fosfataza.

Korzyści zdrowotne propolisu zostały opisane przez wielu autorów, w tym zdrowie jamy ustnej, opiekę ginekologiczną, leczenie onkologiczne, opiekę dermatologiczną i leczenie zaburzeń żołądkowo-jelitowych.

W kwestii leczenia onkologicznego Pasupuleti doniósł, że propolis ma potencjał w leczeniu raka piersi u ludzi ze względu na jego działanie przeciwnowotworowe poprzez indukowanie apoptozy na ludzkich komórkach raka piersi. Benguedouar i wsp. stwierdzili, że galangina, powszechny flawonoid występujący w algierskim propolisie, indukuje apoptozę i hamuje komórki czerniaka in vitro.

Pasupuleti donosi o zastosowaniu propolisu w produktach dermatologicznych. Według nich jego zastosowanie w produktach do pielęgnacji skóry opiera się na jego właściwościach przeciwalergicznych, przeciwzapalnych, przeciwdrobnoustrojowych oraz pobudzającym syntezę kolagenu. Amad Oryani inni wykazali, że ważnym czynnikiem utrudniającym gojenie się ran jest tworzenie się biofilmu, a środki przeciwdrobnoustrojowe propolisowe mogą zmniejszać wytwarzanie biofilmu, co skutkuje przyspieszeniem procesu gojenia. Doniesiono również, że propolis zmniejsza aktywność wolnych rodników (ROS) w łożysku rany, sprzyjając procesowi naprawy. Pasupuleti również doniósł, że jego wpływ na metabolizm kolagenu poprzez zwiększenie zarówno kolagenu typu I, jak i typu III w tkankach.

Mleczko pszczele

Mleczko pszczele jako gęstą i mleczną wydzielinę produkowaną przez gruczoły podgardzielowe i żuchwowe młodych pszczół robotnic (Apis mellifera), używaną do karmienia larw. Z doniesień literaturowych wynika, że pszczoły robotnice i królowe rozpoczynają życie jako identyczne jaja złożone przez matkę rodzicielską, ale to czy jajo rozwinie się w pszczołę robotnicę czy królową zależy od sposobu karmienia każdej z nich. Larwy pszczół królowych są karmione obfitymi ilościami mleczka pszczelego i dlatego różnią się pod wieloma względami od dorosłych pszczół robotnic. Taki rozwój sytuacji wzbudził zainteresowanie badaczy składem mleczka pszczelego, który sprawił, że jest ono w stanie określić charakter pszczoły. Viuda-Martos i wsp. również zauważyli, że mleczko pszczele ma wysoką zawartość związków bioaktywnych, na które składają się peptydy, takie jak royalisin, jelleines, aspimin i royalactina; polifenole, głównie kwasy fenolowe, flawonoidy i lipidy, takie jak kwas10-Hydroxy-2-Decenoic. Ramadan i Al-Ghamdi wymienili inne związki bioaktywne w mleczku pszczelim, do których należą kwasy tłuszczowe, białka, tlenek adenozyno-monofosforanu (AMP) N1. Royalactin jest głównym związkiem w mleczku pszczelim, który umożliwia morfologiczną zmianę larwy w matkę pszczelą. Dlatego też nazywane jest superżywnością i jest główną przyczyną długowieczności matki pszczelej w porównaniu z innymi pszczołami. Strant stwierdziła, że mleczko pszczele będące wydzieliną pszczół robotnic ma bardziej stały skład w porównaniu do innych produktów pszczoły miodnej. W swoim raporcie stwierdziła również, że najciekawszą właściwością mleczka pszczelego jest kwas 10-hydroksy-2-decenowy oraz witaminy z kompleksu B, do których należą: tiamina, ryboflawina, niacyna, pirydoksyna, kwas pantotenowy, biotyna i kwas foliowy, ale mało jest witaminy C, natomiast witamina A i E są nieobecne lub prawie nieobecne, prawdopodobnie nie ma również witaminy D i K. Podano również, że mleczko pszczele posiada właściwości prozdrowotne, w tym antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwnowotworowe, hipocholesterolemiczne, hepatoprotekcyjne, wazodylatacyjne i hipotensyjne.

O przydatności mleczka pszczelego w gojeniu ran donosiło wielu autorów. Badanie przeprowadzone przez naukowców z Ain Shams University, Cairo w 2016 roku przypisało potencjał gojenia ran mleczka pszczelego jego zdolności do eliminacji infekcji Methicillin Resistant Staphylococcus aureus, ale badanie nie wspomniało o zaangażowaniu jakiegokolwiek peptydu. Jednak ostatnie badania przeprowadzone przez Słowacką Akademię Nauk wykazały, że czynnikiem odpowiedzialnym za zdolność gojenia ran przez mleczko pszczele jest peptyd defensyna-1. Defensyna-1-peptyd leczy rany poprzez zwiększenie migracji keratynocytów, a keratynocyty są w dużej mierze odpowiedzialne za epitelizację skóry po urazie.

Hethir Rodriguez zielarz i dietetyk, założyciel i prezes Natural Fertility Info.com. poinformował o trzech badaniach, które potwierdzają efekt mleczka pszczelego w zdrowiu reprodukcyjnym. Najpierw badanie wykonane w Japonii i opublikowane w 2007 roku w czasopiśmie Evid Based Complement Alternat Med. które wykazało, że mleczko pszczele ma skłonność do naśladowania ludzkiego estrogenu, podobnie jak fitoestrogeny roślinne. Estrogen jest niezbędny dla zdrowego tworzenia kości i ekspresji genów, a także jest niezbędny dla zdrowego cyklu menstruacyjnego. Badanie wykazało również potencjał do zwiększenia rozmiaru komórek macicy u badanych szczurów.

Inne badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Kuyushu w Japonii miało na celu sprawdzenie, czy mleczko pszczele może zwalczyć działanie BPA promujące wzrost komórek ludzkiego raka piersi MCF-7. BPA (bisfenol A) to szkodliwa substancja chemiczna stosowana w tworzywach sztucznych, która jest znanym ksenoestrogenem. Wyniki badania wykazały, że Royal Jelly hamuje stymulowany wzrost BPA na komórkach MCF-7. BPA jest nie tylko powiązany z rakiem piersi, ale także z kiepskim zdrowiem jaj.

Trzecie zgłoszone badanie to dodatkowe obiecujące badanie na szczurach z Iranu, opublikowane w International Journal of Fertility and Sterility, w którym stwierdzono, że Royal Jelly “promuje folliculogensis i zwiększa ilość hormonów jajnikowych…”. Trzydzieści dwie samice szczurów podzielono na cztery grupy, trzy grupy kontrolne otrzymywały 100, 200 lub 400 mg/ kg masy ciała dziennie przez 14 dni. Szczury w grupach kontrolnych spożywających Royal Jelly miały zwiększony poziom estradiolu i progesteronu, zwiększoną masę macicy i jajników, a także znaczny wzrost dojrzałych pęcherzyków i corpora lutea (więcej niż jedno ciałko żółte). Poziomy antyoksydantów w surowicy były podwyższone, a poziom tlenku azotu obniżony.

Jad pszczeli

Jad pszczeli to trucizna zawarta w żądle pszczoły, która sprawia, że jest ono bardzo bolesne. Jest to bezbarwna, kwaśna ciecz, którą pszczoły wydalają przez swoje żądło do ciała każdego intruza, który w założeniu zagraża ich życiu. Barish podał, że przeciętny dorosły człowiek może wytrzymać 1000 użądleń, natomiast 500 użądleń może zabić dziecko, ale dla osoby uczulonej jedno użądlenie może spowodować śmierć z powodu reakcji anafilaktycznej (zagrażająca życiu reakcja alergiczna, w której spada ciśnienie krwi i zamykają się drogi oddechowe). Afrykański pszczoły miodne, zwane również pszczołami zabójcami, zabijają swoje ofiary w rojach. Badania nad składem chemicznym jadu pszczelego wykazały, że zawiera on złożoną mieszaninę białek i aminokwasów, enzymów, cukrów i lipidów, polipeptydów. Wykazano, że melityna, związek polipeptydowy, złożony z 26 aminokwasów, stanowiący 50% suchej masy jadu pszczelego, ma działanie przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne i przeciwnowotworowe. Jad pszczeli zawiera również peptydy: apaminę i adolapinę, które posiadają właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe.

Właściwości lecznicze Termitów

Właściwości lecznicze termitów były badane przez wielu naukowców, badał zdolności antybakteryjne termitów używanych głównie przez południowych Hindusów do leczenia chorób związanych z mikroorganizmami i stwierdził, że 90% ekstraktów alkoholowych trzech gatunków termitów podziemnych, a mianowicie; Odontotermes formosanus Shiraki, Microtermes obes Holmgren i Macrotermes estherae (Desneux) było skutecznych przeciwko chorobom bakteryjnym. Odnotowano dziewięć gatunków termitów wykorzystywanych do celów leczniczych. Kontynentem o największej liczbie zastosowań jest Afryka, a następnie odpowiednio Ameryka i Azja. Wyniki pokazały, że termity są przydatne ludzkości do celów leczniczych i spożywczych. Alves i Alves podali również, że Microcerotermes exiguus zawiera właściwości przeciwwirusowe i jako taki jest skuteczny w leczeniu przeziębienia, kaszlu, chrypki, astmy, kataru, zapalenia oskrzeli, grypy, grypy, kokluszu, bólu gardła, zapalenia zatok i anginy.

Właściwości lecznicze termitów były badane przez wielu naukowców, sprawdzali zdolność antybakteryjną termitów używanych głównie przez południowoindyjskich mieszkańców do leczenia chorób związanych z drobnoustrojami i stwierdzili, że 90% ekstraktów alkoholowych z trzech gatunków termitów podziemnych, a mianowicie; Odontotermes formosanus Shiraki, Microtermes obes Holmgren i Macrotermes estherae (Desneux) było skutecznych przeciwko chorobom bakteryjnym. Odnotowano dziewięć gatunków termitów wykorzystywanych do celów leczniczych. Kontynentem o największej liczbie zastosowań jest Afryka, a następnie odpowiednio Ameryka i Azja. Wyniki pokazały, że termity są przydatne ludzkości do celów leczniczych i spożywczych. Również Alves podał, że Microcerotermes exiguus zawiera właściwości przeciwwirusowe i jako taki jest skuteczny w leczeniu przeziębienia, kaszlu, chrypki, astmy, kataru, zapalenia oskrzeli, grypy, grypy, kokluszu, bólu gardła, zapalenia zatok i anginy.

Źródło: Michael Okonkwo