Z tego darmowego srebra nie jesteś zadowolony

Ostatnia aktualizacja 28 lipca 2022

Z racji, że już niedługo astronomiczne lato, słońce, wysokie temperatury, deszcze i burze możesz zauważyć, że przedmioty na Twojej półce z książkami mają pogryzione strony i oprawy, podejrzenie tego czynu możesz skierować na szkodniki domowe o nazwie którą zapewne słyszałeś Rybik cukrowy, Srebrzyk (Lepisma saccharina).

Co o nich wiemy?

Ma on w jelitach enzymy trawiące celulozę i wybiera regały z książkami, szafy i miejsca, w których dostępne są książki, ubrania, skrobia, cukier lub sucha żywność.

Rybiki cukrowe są zwierzętami nocnymi i ukrywają się w ciągu dnia, nie lubią światła. Jeśli przedmiot, pod którym się ukrywają, zostanie przemieszczony, uciekają w inne ustronne miejsce. Wychodzą na zewnątrz w nocy, aby szukać pożywienia i wody. Owady te preferują suchy pokarm, taki jak płatki śniadaniowe, mąka, makaron, karma dla zwierząt domowych, papier z klejem, kartony, w tym tapety, oprawy książek oraz skrobię w ubraniach. Ważnym źródłem pożywienia jest również kurz i odpadki domowe, martwe owady i niektóre grzyby. Uwielbiają też mydło, włosy, łupież, martwy ludzki naskórek. Mogą one jednak żyć przez kilka miesięcy bez pożywienia.

Duże ilości tych owadów mogą wkraczać do nowych domów z okolicznych dzikich terenów, zwłaszcza gdy tereny te wysychają latem. Mogą się one również pojawić na tarcicy, płytach ściennych i podobnych produktach. Świeżo położony beton i zielone drewno dostarczają wilgoci, a klej do tapet – pożywienia.

Identyfikacja

Rybiki, Lepisma saccharina, są błyszczące, Srebrne lub perłowoszare, mają około 12,7 mm długości, choć mogą osiągać większe rozmiary. Dorosłe osobniki są smukłymi, bezskrzydłymi owadami o miękkiej budowie ciała, z dwoma długimi, smukłymi czułkami. Ich ciała zwężają się stopniowo od przodu do tyłu, tworząc 3 długie, cienkie, podobne do ogona wyrostki.

Chociaż małe nimfy (te, które mają mniej niż 3mm długości) nie mają łusek, mają je zarówno duże nimfy, jak i osobniki dorosłe. Jeśli zauważysz łuski wokół lub pod uszkodzonymi przedmiotami, jest to wskazówka, że to właśnie te szkodniki są winowajcami. Łuski są delikatne, podobne do pyłu, lekko połyskują w świetle i przylegają do większości powierzchni.

Cykl życia

Jaja Srebrzyków mają około 1mm długości. Samice składają jaja w szczelinach, na tkaninach, w jedzeniu lub kurzu, przeciętne 50 sztuk, ale liczba ta może się wahać od 1 do 200. Jaja Srebrzyka wylęgają się po około 19-32 dniach. W chłodniejszych środowiskach jaja mogą pozostawać w stanie uśpienia nawet przez 6 tygodni, a wylęgają się, gdy tylko temperatura wzrośnie.

Świeżo wyklute nimfy mają około 1.5mm długości, są pulchne, białe i nie mają łusek. Łuski nabywają około 12 dni po czwartym linieniu; od tego momentu Srebrzyki wyglądają jak mniejsze wersje osobników dorosłych i stopniowo zwiększają swoje rozmiary aż do osiągnięcia dojrzałości. W przeciwieństwie do innych owadów, Srebrzyki linieją nieprzerwanie przez całe życie, przechodząc przez 45 do 60 stadiów rozwojowych. Żyją około 3 lat.

Gdy temperatura jest niższa niż 10°C, larwy Srebrzyka mogą potrzebować nawet 500 dni, aby przeobrazić się w osobniki dorosłe. W temperaturze powyżej 25°C rozwój do osobników dorosłych może trwać zaledwie 60 dni.

Dorosłe osobniki mają interesujący okres zalotów, w którym samce wabią samice tańcem godowym obejmującym dotykanie czułkami i machanie głową, po czym samiec składa zabezpieczoną przed wysychaniem kapsułkę zawierającą spermę, którą samica może odebrać. Aby kapsułka nie wyschła, samce często umieszczają ją na wilgotnej powierzchni, dlatego podczas godów często można zaobserwować dorosłe owady skupione wokół wilgotnych miejsc. Srebrzyki mają tendencję do gromadzenia się w ciągu dnia w głównej kryjówce, gdzie odpoczywają i to właśnie tam samice często składają jaja. Obie płcie wytwarzają feromony, czyli substancje chemiczne, które inicjują te skupiska, a gdy owady te tłoczą się razem, pomaga to regulować temperaturę i wilgotność wokół jaj i młodych nimf.

Srebrzyki żyją i rozwijają się w wilgotnych, ciepłych miejscach, preferując pomieszczenia takie jak pralnie, w których temperatura wynosi od 20° do 32°C. W wyższych temperaturach wilgotność względna musi wynosić ponad 75%.

Szkody

Srebrzyki mają bardzo słabe żuchwy lub szczęki, co powoduje, że zamiast gryźć powierzchnię papieru, skrobią ją. Często dochodzi do odbarwienia stron z powodu grzybów związanych z ich żerowaniem. Na papierze i tkaninach żerowanie rozpoczyna się zwykle w jednym miejscu i rozprzestrzenia się w postaci niepołączonych ze sobą otworów o nieregularnym kształcie.

Zwalczanie

Ponieważ Srebrzyki są zwierzętami nocnymi, zazwyczaj nie można ich zobaczyć. Aby wykryć i monitorować inwazję, należy stosować pułapki lepowe na karaluchy. Można też użyć małych szklanych słoików oklejonych z zewnątrz taśmą maskującą. Owady wspinają się po taśmie, wpadają do słoików i nie są w stanie wspiąć się z powrotem po śliskich bokach. Pułapki lub słoiki należy umieszczać w rogach i wzdłuż krawędzi, gdzie istnieje prawdopodobieństwo żerowania owadów. Ponieważ owady te mogą przemieszczać się na duże odległości w poszukiwaniu pożywienia, trudno jest zlokalizować źródło ich występowania.

Wykazano, że olejek eteryczny z Cryptomeria japonica (cedr japoński) działa odstraszająco i zapobiegawczo na rybiki cukrowe. Zmniejszenie wilgotności środowiska może zmniejszyć populację Srebrzyka w dotkniętym przez nich miejscu. Niektórzy zalecają wychłodzenie obiektu nawiedzonego rybikami cukrowymi w celu wyeliminowania owadów.

Inne fizyczne środki mające na celu ograniczenie lub zapobieganie inwazji Srebrzyków obejmują odkurzanie, uszczelnianie otworów i pęknięć w miejscach, w których występują Srebrzyki, usuwanie stojącej wody i usuwanie źródeł papieru z chłodnych, wilgotnych środowisk. Jeśli infestacje są duże, można zastosować środki kontroli chemicznej.

Aby zapobiec inwazji Srebrzyków utrzymuj piwnice, pralnie i łazienki – zwłaszcza kabiny prysznicowe – w czystości i suchości. Kurz domowy i śmieci są ważnym źródłem pożywienia, więc rutynowe sprzątanie pomoże zapewnić skuteczną kontrolę. Ponadto należy okresowo sprzątać szafy, szafki i pojemniki do przechowywania. Należy łatać dziury i przestrzenie wokół rur i przewodów oraz naprawiać przecieki i kapanie w instalacjach wodno-kanalizacyjnych. Srebrzyki wymagają dużej ilości wilgoci, dlatego stosowanie osuszaczy w zamkniętych pomieszczeniach może pomóc w odstraszeniu tych szkodników. Wentylacja z wentylatorów może obniżyć wilgotność względną do poziomu, który jest nie do przyjęcia dla Srebrzyków. Ponieważ zbiory czasopism, papierów i książek są źródłem ich pożywienia i schronienia, od czasu do czasu przesuwaj te przedmioty w regale. Przechowuj żywność w pojemnikach ze szczelnymi pokrywkami, szczególnie suche, przetworzone produkty.

Zwalczanie chemiczne

Na etykietach setek dostępnych na rynku środków owadobójczych znajdują się informacje o szkodnikach i Srebrzykach. Jednak większość z tych produktów nie została odpowiednio przetestowana. Insektycydy nie są potrzebne do zwalczania lekkich inwazji lub sporadycznych osobników; można je zwalczać poprzez ograniczanie źródeł wody i zwalczanie metodami fizycznymi. Stosowanie środków chemicznych należy zarezerwować dla dużych infestacji.

Środki owadobójcze nie będą skuteczne, jeżeli nie usuniesz również wilgoci, pożywienia i kryjówek, które umożliwiają tym szkodnikom rozwój.

Jeśli doszło do pojawienia się plagi, domowe aerozole zawierające synergistyczną pyretrynę i pyretroidy, takie jak bifentryna, cyflutryna, tetrametryna i fenotryna, powinny zabić Srebrzyki w kontakcie z nimi i zapewnić pewne działanie rezydualne. Niewielką ilość aerozolu lub płynu należy rozpylić w pęknięciach i szczelinach drzwi i okien, wzdłuż krawędzi i skrzyżowań, takich jak listwy przypodłogowe, w szafach, regałach z książkami i miejscach, gdzie rury przechodzą przez ściany, a także w pustych przestrzeniach i innych odpowiednich, ciemnych kryjówkach. Ponieważ niektóre spraye mają bazę zawierającą roztwory palne, nie stosować ich w pobliżu silników elektrycznych, płomieni pilotów gazowych lub innych miejsc, w których mogą wywołać pożar. Należy postępować zgodnie z instrukcjami podanymi na etykiecie. Nie dopuścić do przedostania się tych materiałów do zlewów, kanalizacji, wody lub żywności.

Dostępne są również różne komercyjne przynęty i proszki. Jednak przynęty nie są zbyt skuteczne w zwalczaniu Srebrzyków, ponieważ niechętnie się nimi żywią.

Jednakże, niektóre środki nieorganiczne zawierające synergizowaną pyretrynę (w tym niektóre produkty na bazie kwasu borowego lub żelu krzemionkowego) są bardzo skuteczne w zwalczaniu Srebrzyków, jeśli zastosujesz produkt bezpośrednio na szkodniki. Etykiety ograniczają stosowanie niektórych nieorganicznych produktów pyłowych na otwartych przestrzeniach. Pamiętaj, aby sprawdzić etykietę.

Nanoś pyły za pomocą rozpylacza, dmuchawy do proszku lub plastikowej butelki do wyciskania, aby pozostawić cienką warstwę materiału w obszarze, w którym przeprowadzasz zabieg. Jeśli warstwa jest zbyt gruba, powierzchnia będzie obślizgła. Stosować w miejscach opisanych powyżej dla sprayów, zwracając szczególną uwagę na pęknięcia, szczeliny i puste przestrzenie w ścianach, które służą jako miejsca gromadzenia się szkodników.

Pyłki nieorganiczne, takie jak żel krzemionkowy i pyretryna oraz ziemia okrzemkowa, pozostają skuteczne przez czas nieokreślony w suchych miejscach. Jeśli osady pyłu zostaną zmoczone, a następnie wyschną, zbrylają się, utrudniając owadom ich zbieranie. Może zaistnieć potrzeba okresowego powtórzenia zabiegów na wilgotnych miejscach. Należy przestrzegać zaleceń podanych na etykiecie. Nie zaleca się stosowania zamgławiaczy do zwalczania Srebrzyków.

Prawidłowo i dokładnie zastosowany środek owadobójczy przyniesie rezultaty w ciągu kilku tygodni. Jeśli nie uda się zwalczyć szkodników w ciągu 2 lub 3 tygodni, prawdopodobnie pochodzą one z niepoddanych zabiegom obszarów i odosobnionych kryjówek. Należy wyszukać takie miejsca i wyeliminować źródła wody. Zwalczanie dużych populacji Srebrzyków i opiętków jest prawie niemożliwe bez usunięcia cieknącej wody i wilgotnych powierzchni.

Uwaga przy stosowaniu

Pestycydy są trujące. Niektóre pestycydy są bardziej toksyczne niż inne i stanowią większe zagrożenie dla ludzi, organizmów niebędących celem ich stosowania oraz dla środowiska. Pestycyd to dowolny materiał (naturalny, organiczny lub syntetyczny) używany do zwalczania, zapobiegania, zabijania, tłumienia lub odstraszania szkodników. “Pestycyd” to szerokie pojęcie, które obejmuje insektycydy, herbicydy (środki chwastobójcze lub roślinobójcze), fungicydy, rodentycydy, mitycydy (środki do zwalczania roztoczy), moluskocydy (do zwalczania ślimaków) i inne materiały, takie jak regulatory wzrostu lub produkty przeciwdrobnoustrojowe, takie jak wybielacze i chusteczki higieniczne, które zabijają bakterie.

Zawsze należy przeczytać i dokładnie przestrzegać wszystkich środków ostrożności i wskazówek podanych na etykiecie pojemnika. Etykieta stanowi podstawę do przestrzegania zasad, a nieprzestrzeganie instrukcji zawartych na etykiecie jest równoznaczne z niedozwolonym użyciem pestycydu. Wszystkie środki chemiczne należy przechowywać w oryginalnych pojemnikach z etykietą, w zamkniętych szafkach lub szopach, z dala od żywności i pasz, w miejscu niedostępnym dla dzieci, osób nieupoważnionych i zwierząt. Nigdy nie umieszczaj pestycydów w pojemnikach z żywnością lub napojami. Zapoznaj się z etykietą pestycydu, aby określić składniki aktywne, właściwe miejsca stosowania, słowa sygnalizacyjne i środki ochrony osobistej, które należy nosić, aby chronić się przed kontaktem z substancją podczas stosowania pestycydu.

Pestycydy stosowane w ogrodzie i na terenach zielonych mogą przenosić się wraz z wodą lub glebą z miejsca, w którym zostały zastosowane, powodując zanieczyszczenie potoków, jezior, rzek i oceanów. Należy ograniczyć stosowanie pestycydów do terenu, na którym są stosowane, i nigdy nie dopuszczać do przedostania się ich do kanalizacji lub potoków. Unikaj przenoszenia pestycydów na sąsiednie posesje (tzw. znoszenia), szczególnie na ogrody, w których znajdują się owoce lub warzywa gotowe do zbioru.

Nie należy wyrzucać pojemników z pestycydami do śmieci ani wylewać ich do zlewu, toalety lub kanalizacji zewnętrznej. Zużyj cały pestycyd zgodnie z etykietą, aż do opróżnienia pojemnika lub oddaj niepotrzebne pestycydy do lokalnego punktu zbiórki odpadów niebezpiecznych dla gospodarstw domowych. W celu uzyskania dodatkowych informacji na temat bezpiecznej utylizacji pojemników oraz lokalizacji najbliższego punktu zbiórki odpadów niebezpiecznych skontaktuj się z powiatowym inspektorem ochrony środowiska. Postępuj zgodnie z instrukcjami na etykiecie dotyczącymi utylizacji pustych pojemników. Nigdy nie używaj ponownie, nie spalaj pojemników ani nie pozbywaj się ich w sposób, który mógłby zanieczyścić zasoby wodne lub naturalne drogi wodne.

Pozostałe zwalczanie Rybika cukrowego

Istnieje większa ilość niepotwierdzonych narzędzi zwalczania rybików w tym dżwiękowe, na niewidzialne fale, zestawy ziół, tresowane zwięrzęta czy owadzi drapieżnicy itp. ale jak już wspomniano jeśli nie wyeliminuje się podstawy ich pobytu w siedlisku ludzkim czy u sąsiada tj. wilgoć, wysoka temperatura, ciemne pomieszczenia i brak higieny to pojawią się na pewno. Należy pamiętać również, że Srebrzyk jest wstanie hibernacyjnym przetrzymać dla niego niesprzyjające warunki.

Wielu ludzi raduje się z obecności Srebrzyka jako swojego lokatora, gdyż jest ona ich zdaniem, dowodem, że w domostwie nie ma bardziej bestialskich i bezwzględnych owadów jakimi są karaluchy.

Reakcje alergiczne na Rybiki cukrowe

Owady stanowią alternatywę dla mięsa i ryb w zaspokajaniu rosnącego zapotrzebowania na zrównoważone źródła pożywienia. Na całym świecie owady spożywa ponad 2 miliardy ludzi. Są one szczególnie popularne w Azji, Ameryce Łacińskiej i Afryce. Większość badań nad alergią na owady koncentrowała się na alergii zawodowej lub wziewnej. Badania nad bezpieczeństwem żywności z owadami, w tym nad alergennością, mają zatem ogromne znaczenie.

Naukowcy weryfikują przypadki zgłaszania alergii po spożyciu owadów, badań nad alergią pokarmową na owady, białek biorących udział w alergii na owady, w tym białek reagujących krzyżowo, oraz możliwości zmiany potencjału alergennego owadów poprzez przetwarzanie i trawienie żywności. Alergia pokarmowa na owady została opisana w przypadku jedwabnika, mącznika, gąsienic, Bruchus lentis, robaka świętojańskiego, szarańczy, pasikonika, cykady, pszczoły, Clanis bilineata oraz dodatku do żywności – karminu, który pochodzi od samic owada Dactylopius coccus. W przypadku karaczanów, które również są owadami jadalnymi, opisano jedynie badania dotyczące alergii wziewnej.

Zidentyfikowano różne alergeny owadów, w tym tropomiozynę i kinazę argininową, które są alergenami znanymi z reaktywności krzyżowej z homologicznymi białkami skorupiaków i roztoczy kurzu domowego. U pacjentów uczulonych na roztocze kurzu domowego i owoce morza (np. krewetki) wykazano reaktywność krzyżową i/lub współuczulenie na tropomiozynę i kinazę argininową owadów. Ponadto zidentyfikowano wiele innych gatunków (alergenów) (różne owady niejadalne, pajęczaki, roztocza, owoce morza, ssaki, nicienie, rośliny i grzyby), które wykazują potencjalną reaktywność krzyżową z alergenami owadów jadalnych. Wykazano również, że obróbka termiczna i trawienie nie eliminują alergenności białek owadów. Chociaż oczyszczone alergeny naturalne są rzadkie, a ich wydajność jest niska, rekombinowane alergeny karaczana, jedwabnika i mącznika indyjskiego są łatwo dostępne, co stwarza możliwości badań nad diagnostycznymi testami alergicznymi i kandydatami na szczepionki.

Owady i materiały pochodzące od owadów uznano za czynnik ryzyka uczulenia, a następnie wywołania alergicznego nieżytu nosa i alergicznej astmy oskrzelowej. W ciągu ostatnich dziesięcioleci badano owady inne niż te znane jako alergenne pod kątem ich potencjalnej roli w wywoływaniu i wyzwalaniu odpowiedzi immunologicznej IgE. Wśród nich szczególnie interesujący okazał się Rybik cukrowy. Rybik cukrowy (Lepisma saccharina) jest najbardziej prymitywnym żyjącym owadem.

Jego znaczenie wzrosło, gdy wykazano, że kurz domowy zawiera znaczne ilości rybików cukrowych, nawet w domach, w których mieszkańcy nie byli świadomi jego obecności.

Lepisma saccharina jest wszechobecnym owadem, który chociaż ze względu na wysoką zawartość tropomiozyny może wywoływać krzyżowe reakcje alergiczne z innymi owadami, jego frakcje alergenowe nie zostały w pełni scharakteryzowane.

Identyfikacja optymalnych warunków ekstrakcji i charakterystyka ekstraktów alergenowych są pierwszymi krokami do uzyskania skutecznego preparatu alergenowego nadającego się do diagnostyki i terapii, który będzie przydatny jako preparat referencyjny do oceny narażenia na Srebrzycę w różnych środowiskach wewnętrznych. Sklonowano i scharakteryzowano tropomiozynę Srebrzyka, nazwaną Lep s 1, która stanowi pierwszy alergen zidentyfikowany w ekstrakcie Srebrzyka i może być uważana za cząsteczkę reagującą krzyżowo z alergenami wziewnych i jadalnych bezkręgowców. rLep s 1 wykazuje aktywność biologiczną, co sugeruje, że może być uważana za użyteczne narzędzie do badania roli tropomiozyny Srebrzyka w uczulaniu na alergeny bezkręgowców.

źródła: Brett, C. H. 1962. Damage by and control of silverfish and firebrats. Pest Control, Ebeling, W. 2002. Pests of Fabric and Paper. In Urban Entomology. Oakland: Univ. Calif. Div. Agric. Nat. Res. pp. 310–322. Last accessed Nov. 24, 2009., Ebeling, W., and D. A. Reierson. 1974. Bait trapping silverfish, cockroaches, and earwigs. Pest Control 42(4):24, 36–39.Lindsay, E. 1940. The biology of silverfish, Ctenolepisma longicaudata Esch., with particular reference to its feeding habits. Proc. Ent. Soc. Victoria (N.S.) 52:35–78(Part 1).Rust, M. K. 2000. Silverfish. In R .E. Gold and S. C. Jones, eds. Handbook of household and structural insect pests. Lanham: Entomol. Soc. America. pp. 44–45.Slater, A., and G. Kastanis. 1977. Silverfish and Firebrats: How to Control Them. Oakland: Univ. Calif. Div. Agric. Nat. Res. Publ. 21001. Sweetman, H. L. 1938. Physical ecology of the firebrat Thermobia domestica (Packard). Ecological Monographs 8:285–311.